The Dihner Lihrary of the History of Science and Technology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBR ARIES

BURNDY

LIBRARY

Chtrttnd in 1?41

GIFT OF

Bern Dibner

Raphaelfs Regii epiftol* Pfyisf iiqaa li&ri ttiftsralishift^ iix T>ro Vcfpaftano dedicantunenarntiones»

X

: ii

4

Eiufdcm dequibutdamQuimiKani locis chiis qwtm Calfurtuo dialogus.

Eiufdemlocicuiufdam^aintilianiaceiasCiceroaisad

Atticum epiflolaetcuius itjimim eft: Epiflolam hanc couicio efflaguarunt codicilli tuiienarratio, a

’ 4 .

RAPHAEL REGIVSDQMINICO GRIMANNO PA. TRICIO VENETO EQj VITI SPLENDIDISSIMO iE iNATORIQ^VE SAP1ENTISSIMO SALVTEM.

Vm inter loquedum de qnoruda expofitfonf/ busin illam Plynii maioris elegantem acutifTi maq?epiftolam: mentionem feci fTemus:f ane cf familiariter ame petiifti: utepiftolaipamego quoqjtibi breuater enarrare* Id ueromemere — - -** J are

oiderer

Sic,ri*a teneris ufq; unguiculis

ere« folum

jpias,Quid*n*elegantiae Iatinaein primisperitusnaintelligats cui aburufa cognituq; difficillima Ariftotelisfenfa fuerint p cepta^QuodfidequoqepiftoIaeilliusIocofonaffedubitasj expolitionum uarietatem in caufaeffe facile contenderim* Adeo nancg inconflantes quidam in illa exponenda deprai hei unutper q difficilefitiudicatusplus ne 'conferant anmagisfidce^pJiniabaeeloquentjaeftucIiofis^Nosuero fu fceptani proninciamita fumus executi:ut q abalii5 redefiamc expofita approbentur, quse minus bene dirca refutentur * l u an rede in plerifq* difficilioribus locis a communi fere expo^ fitione dilTentiamjfinoftracumaliord fcriptiscotuIerispuL eherrimae diiudicabis,Valeeximium (ludiorum decu^P^ duPepridiaenonasmar^as.MccccIxxxx^

OSI

»35

N operis huius /nfcriptione Plynius Ari* ftotelem imitatus efle uidetur * Vunille quinquaginta de animalibus uolumina hi florias animalium ffcripfit tficplyniusde rerum natura libros; naturalem hiftoria nuncupauinquod in eis rerum natura de/ fcnbatur atq; enarref*Hiftona naqs enar/ ratio expofirioq;tranffertur*HacepiftoIa

liero primum Tito Vefpafiam filio:qui una cum patreimpe/ rabat tfumma cum uenera tione opus dedicat* Deinde quibus de rebus tradet: exponit* Tum quot ex auctoribus uolumina bufqieafumpferit:dequibusfcribinc6memorat*Quartolc/ co infcriptioniscaufam aflignat:ac uanas obtrectatorum calu mas uituperat* Libros naturalis h iftoriae* Attentum fimul 6t beniuolum reddit miperatorem;cum 6C nouum opus feajt expofiturum:&ipfumiucundiiTimumappelIat*Tranflatio/ ne uero a gregibus fumpta prim us hic fenfus commendatur, Foetura niqi id propria tempus dicitur quo pecu greges

parereconfueuerunn Sit*n, haec tui praefatio uent mia dfi. maximo conf enefeit in patre* Mouit nuper mihi rifmn nebu/ ldquidamomniumuaniiTimus:quicu5 in Gymnafiopataul no acu tiffimam hanc epiitolam explicare uellettafferuit no maximo fed maxime : ut fit uocadi cafus:eiTe legendum duae qj opinionis rationem in quorudam auCtoritatem retulmqu! dicerenndum hxcpraefatio;maximeimperatonconfenefcit in patre* Qua quidem corruptione quid inepnusfquid infui fiusjQuid a Plynii ejegatia magis alienum excogitari poteft f Quis»n,uncj legitnon dicoapud Plynium:quonihiI candidi usmucniturdedapudquenq latinum eiufmodi genuslocu/ tionis^SednosinepnisiftiufmodinegleCtisficaccipiamus^ut & patri & f il io praefatio ea atq; appelatio couenire a Plynio di/ carur*Nam Titus ita fe participem imperii geffit u t uiuenti ta men patri omnia.cocederet*Titum igitur Plynius ueriflime

dignumea praefatione ait qns iam in maximo ac praeftatiffi/ mo patre confenefcere coepit;perinde ac fi diceret.T u no mi/ nusiucundiflimusimperatoresappellandusqmaximufpa/ ter tuus: qui ia fenior eft effedfus . Naqitufolebas .Caufara aflignatcur Tito hoslibrosnuncupare dicareq; conftituerit: quos iccirco nugasuocat ne in odium inuidiaq; incidat. Onv nis.n.fui ia&atio:ut Fabius inquiriodiofa efle folet. Simul ut hac extenuatione beniuolentiamaucupetur.Totus uero hic lenf us de primo Catulli epigrammate;ut lpfe quoq; Plynius teftaturieft fumptus . Infert.n.Vtobiicere moliar Catullum conterraneum mcum.Hocucroad illud refraunquod feli/ centioreepiftola dixit ufurum.Nam Si integrum Catulli car men ufurpatiSi uerbo mmusoratorio utitur .Conterraneum .n.caftrenfeuerbum efle uidetur.Hincautem quidam colli gunt Plyniuni:utCatuIIus:fuiireueronenfem ignorantes co/ terraneum non tam idem territorium q eandem refpicere re gionem.Cum uero & Suetonius & Hieronymus Si deniq; pri.< fci omnesillum nouocomenfem f uifle dicant:conterraneum eitifdem regionisaccipiamusicum praefertim fe Plynius fere Romanum profiteatur* Agnofcis&hoccaftrcnfc uerbum. An:b.t /it hoc loco quidam neqj determinarefciut iquodna fit illud cadrefe uerbum. Cum.n, quidam e dodlis dicant ad Imperatorem referri deberesquod in caftris imperator Titus fuerit falutatus Quidam uerocohrerraneu caftrenfe uerbu efteaffirmennquod eomilites fere in caftris uterenturiinful fiifti: quife primos mundi homines efleia<ftant:utraq; inter exponendum referunt opinionem. Itaqi auditorum mentes implicanttut quid certi fequatunnihil penitus habeant. Ego ne iftos imitari uideanexiftimo conterraneum caftrenfe uer/ bum effcquod eo milites in caftris frequentiiTime uteretur. In rarifTimonaq;ulu id uerbum urbanis fuifleillud eft argu mentoiquod eo perq raro utuntur fcriptores.Significa taute Plynius fe licentiofius uerbo caftrenfi ac minusorarorio uti . Subiicit,n,Agnofcis8ihoccaftrenfeuerbum.Ac fi diceret, Nofolum Catulli carmen epiftolaehuic niferere audeo: fed uerbum etiam caftrenfeacmittusoratorium.Quareagnofcis

hoc loco no admfttfsjfed cognorcis figni ffcare ufdetur .Qui ueroputantimperatoreeiTeuerbumcaftrenfejqdTitusinca ftns imperator fuit falutatusuimihi quid dicaupa^ attende re uidenC Na fi anreq Titusappellatus eiTet imperator : hoc 'nomen in ufu non fuiffet;no dicomiiiitu fed urbano^ 3t qui dem orato^:;faale uerbum caftrefe imperator uiden pofietj Cu ueroapud prifcosin frequeufTimooratoj^ fuerit ufu;no uideojcur imperator uerbum caftrefe putari debeat. Quid? q<f lliud pronomen hoc eleganter ad propinquiorannepte ac minus latme ad loginqora folet referri { Quare caftrefe uer bu non imperator fed conterraneum mihiefie uidetur. II/ Ie,n,utfcis,Hic queq; uacillanilnquife prima Italia’ Iu mi/ naefreiadant,Ille,n,,pnomen ueI ad Catullum uel ad Vefpa fianu patrem referi debere aiunt JEtadcatullu quidem :qcF m eo uerfudVkascffe aliquid purarenugas:breui fyllaba pro longa Catullusfuerit ufus*Sicqj 6t ucrnaculos pro ciuibuSj ue ronefibusaccipiut;& illudfamulisexpugeduputat.Ad Ve/ fpafianuuerojqtymaximusmalebatappellariVefpafianusq iucudiflimus.IVlaximuueronomeduriufcuium ee,Ac iftas quide.ineptiaenugabifulfiflimaquodanebulonei hernia patauinadiffemiata:fuere,Vt.n,omitta:qd# nihil c expo

ftnonisin medium adduxmhocfanepnomenilkivt qjad Ca tulluneqjad Vefpafianum patre pot referri . Et ad Catullil quidem no eft referedu^qtdtuncpmutarifyllabaenSdicutur cum breuis p 16ga:uel cotra loga pro breui ponif ♦ fed cu aut IitreraadiiciCautdetrahitunauttrafponitunut (iquis peu/ Ia ,pggula:ut teftatur Fabius:diceret,Quaretaetfi Catullus interxm breui pro logamel cotra fit ufusauinimetameidcir/ cocuiufqdicfoisfyllabasmutafTeeiudicadus,Ad Vefpafia/ numueropatrenSpofferefernnerefdledumqdemuidef; qnnullusienfusmifiineptifTimusatqnnfulfiflimusifiiniuf/ modi admittatur relatioxelici poffit.Quo naq; picto duriuf/ culu fefecit VefpafianusfNcpeaiunt quia maximus maluit appelanqiucudiffimus,Efto:quauisnullahiftorianitantur Quid duri tiei afperitatif ue eft 1 hoc nomine maximus? Pro tectonihilplusjqinilloiucudiflimustQuid^iftomodo

ho _ ^

fi fatisfuperq?ofl:endimusnihilTftacomentaraerfulfius m H giTq;aPlyniiacuniimbaseffeah'enum:reIiquum eft:ut qd spfi fentiamusjaperirenon dubitemus* Ille- igitur pronomc mihi hoc loco non referre:fed Idicare uidetur*Nam freque ter hoc pronomen ille citra ullum nomen ullaq; relationem cum huiufmodi adie&oibus*Vtfcis;ut no Ignoras * Scis que dicotabfoluteponitunproeoquiTicnotifTimus^ef q feri/ bit:&cuifcribitur*Immo ueronuqcumillisadditamentis ai quopiam erudito relatiue ufurparur*Quedam igitur & fibi & Tito pulcherrime notum muit Plinius : q fe permutatis Cuiufdam nominis fyllabis duriufculum fecerat : q uolebat iudicari a uernaculis 8C feruisTiti ac famulis.Qiiifnam uero hic fuent:aut quo i uerbo priores litteras mmiirraueri t:nec Plyniusipfeaperitmec qfqaIius,quod fciamditterarummo tiumetis comendauit.Qttod uero qdam aiundiuiusnois im peratorprioresfyllabasfforadicocarminea quodam fuifle mutatas mihi non probatunNeq*, .n.fyllabse fed dicloum or do dum axat in fotadicis carminibus immutatur: ut ex illo Frano ? Philelphi ad*Pium pontificem maximumcarminc aperte c Met,

Laus tiiasmo tua frlus. Virtus non copia rept:

Scandere te fecit hoc decus eximium*

Si enim^etro legaturjfotadicum fiettac uerbo^ ordo folum no etiam fylaba^Imutabiruna- Exim ium decus hoc fecit te fcadere rege Copiamo uirtus:fraus tua:no tua laus*

Neque tamen inficias eo illud in fotadfco quoque carmine fieri potuiffe:!ut quis duriorieflet?* Sed non magis in eo q in alio carminis* genere* Innuit autem Plinius4 fe idcirco uerbis caftrenfibus uulgaribufque uti: ne durior obfcuri/ orque uideatur:utrille qui permutatis prioribus fyllabis duriufculum fe fecit jqulebatexiftimari a uernaculis Ti/ ti8t famulis*Qui ueronuper i acadcmia lactauit uernaculos $ ciuibus ueronffibus accipiendosus de tam pdaranrbe ma

lemcrcturkaiusciuesuerfiasacferuoseffcaur. Simul uc hac mea petulantia; H^ceft fecunda dedicationis caufavid/ circonanq;;fe hos libros Tito dedicafieamut in qusedam ac/ ta exeat.Quae nanq; principibus fcribuntunea uim adorum publicorum habere liidentur.Sed hic quoqs locus uarie 81 le gitur Stoponit ur*Quidam enim exeam leguntiexponuntq? ur aliquid de tuis laudibus fcribam. Quidam uero exeat ad perulanriam referentes:atq;haec prohacfcribcndueflepu/ tantes,£xponunt enim fic:uthaec mea pemlatia aliquid de tuis rebus geftis dica , Ifta uero mihi fane q procul a uero fera fu efTe uidetunNeqi enim exire in ada aut laudare aut dege^ ftis alicuius fcribere fignificatmon magis q aut uitupare aut fabulas fcribere, I Ilud nero Fabii 8t Perfiaquorum audonta tenitunturmianifefteadcompofitionem refertur,Siqind ta mcnapnusexitapudPerfium,Hoceft aptius componitur. Quae enim concinne fcribuntunea ex ore apte exire uiden^ turjn ada uero exire;utdBxi:eft adorum publicorum audo ri tatem adipifcbExeant praeterea mihi legedum uidetur ; ut libri in quadamada exire intelligantur :quauis non inficier exeat quoq; legi poiTejdumadopusnonad petulae x refe ratur , Quare non quemadmodum ifti putant jefi u >ien/

dum , Sed per mde acfi diceret Plyniustfe hac que auia lm

pu 1 fu m ; u 1 1 1 bros na tu ral is hifloriae Ti to di caretai 1 1 1 petu/ lamia ac temeritate fua fieret quod in alia procaci acpe-tulan tiepiftolafuafadumnon efTequeftuseratTitusmtinqrmla ada publica exi ren t ac referren tu rmdeqjTiti laudes ab cmni bus cognofcerentur, Ada enim forenfiaj-ut pubhea j omnibus patent abomnibufq; legi poflunc, Saantqjomnesq ex aequo '* tecum uiuitimperium^Hocexhifloriafumptumefre uide/ tur*Nam ut tranquillus narrat.Pofteaquama Hierofolima/ rum expugnatione rediit Titus : nunquam deftftic parti ci/ pem atque tutoremdmperii agere , Tnumphauit cum.pa/ tre unaque cenfuram geflin eidem collega & in tribursa^ tia poteftate:& inin feptem confulatibus fuit ; Sed hicquo qrfocus uarie legitur.Quidam enim triumphalis^ ceforius

tuTextuq? confuhlegunt , Quidam ueroTriu phale& corfori/ um ius exeafqj conful ,Cum nero uno dutaxat modo fcripfe/ r it Plynius:eope alteros decipi necefleeft.Aemihi qdem prior Scriptura reclifTmiauidetunutlegarurTriuphalis^codbri us tu fextuq; conful. Sic naq; & fenf us eft pfpieuus,6<: oratio co/ herenfi es uerbu: quod frequeter cu elegantia praetermittitur fubinrelligaf,Necme mouetquod qdam dicunt, Titumfe/ ptiescofulem fui!Te:cum Plynius ei forfita hoc opus dicaue/ nt fextum gereti cofulatum JIIo ego magis adduconut fic le/ gam:quod ius tn u phale ac cefon um no i ta elegantenu t mipe rium uiuere dicitur, Idem praeterea uerbum exeo intra duos fenfus repetitum ab elegantia Plyniiuideruralienum.Trarfi/ tusquoqiilleareadpfonam mihi pai^ uidef efTe concinnum Quarefic mihi :ut dixituidetur die legedumjut intelligatur PIyniu$exponere:quo nampadloiperiumexaequocum Tito uiuat,C^i*mtrmphant:quicefuram;c5fuIatum:tribunatum praetorii praefecturam gerunncum iis iperium Viuere merito dicitur. Ecquod hisnobiliusfeciftuHocquoq; de hiftoriae Sumptum* Nam utidemTraqllusrefernpraefecturamquoqj praeter'’ Titusfufcepitnunq adid tempus nifi ab eqtateRo/ mano. .Jiiiniftratam,HoceftergoquodPlyniesjnqumnobi/ liusfecifti,Praeftaresnaq;dignitate uinilludriores efficiuntt quosgeruntmagiftratus.Hisautablatiuusnoadillud copara tiuumnobiliusmihireferedum uidef fedcamporiusfignifi.' caremtintelligamuspraefefturaPraetorii nobiliorem a Tito q antea fueratieffedtam illishommbus:quospridem geiTerat Titus:hocetriupho:cenfura: cofulatu, tribunatu. Praefectus aute Praetorii eum apud imperatorem optinet locum:que tri buniis celerum apud reg es& magifter eqtum apu d dictatores habebant; Omniaq; haec reip,hic difl mguendum efTe ne ad^ monitione qdem mihi dignum cffe uidererunmfi aquibuD damhtcfenfuscumfequenriconfunderetur»Pre{fosauteuer^ bumeftfubaudiendum, Etnobisqdemquahsin contuber/ nioffuifti&ibintelIigatur,CumTito naq;PlymusmiIitauit, Eftautem ita cum interrogatione 3C quadam admirationefe# gendunnut intelligamus Titum humamfTimum benigniffi

muq;fncontubcmfofoilTe:idquod facilequse feqnutande clarant, ftaq; cum cateris. Cum igitur inquitomma ea quae enumeratafunrornamenta:aliispateantatq;aperta finr:& an te oculos uerfentuncum te Veneratunnobisfola fupereftau dacta:uttefamiliariuscoIamus,Quodquideminquittibn/ putabis.acfi diceret humanitate tua fretus recolere familia/ riusaudeo,Quauis.autemego ffm inculpa; tua tamen editi caufa facilitas, Perfricuifaciemnecquicq profeci, Neauda ciam quidem fibi ad Titum familiarius colendum fupcreffe indecolligit;quodcumpudoremdeponereconatusfit:fron rem perfricando impudentemq; reddendomihil tamen pnv fecermcum alia iuaTi rus ipfeigens praeffentilTimufq; occur rat:acetiai5giusipm facibus& luminibusigenii&eloquetia fumoueat;abfeq;repe[lat,Facibusaute,fditterademedio ex punfta e legedum,Eftm,a magnis fu!goribus:quos acies ocu lo^pferreno pot;tranatiofumpta,Facesueroigenueloque tiamirel!igit:qua?6< lumefgemiafabioinprafatione primi libri de idifutione oratoria dicitur Jd quod e CiceromsBru to fumptum efle uidetur, V t enim hois decus inqun ingeni / unuSic igenii ipfiuslumeeloquetia, Vnde et fub Plyni us, Fulgerat in nullo unquerius dictet uis eloquetK jbuni/ tix poteflatisfacundia.Tnbunosnaqj plurimum ualereelo/ quetia oportebat, Vt qbusfaepenumero ad populum haben deoronesforet,Ea uero attribuit Tito Plyniusjquaefuifle in Pericleantiq comici EupoIis& Anftophanesuel cu eum re/ phendunt:fatcnCCum,n.Atheniefibusoronemhebautona re ac fulgurare uidebaf, Quando tu ore pris laudestonasf Quatolegedumefieqnon uidenPIynii Iibrisfrufiraicum/ bit, Queadmodum fratre quoqi imitarerisexcogitafli.Do micianu ftelligir Titi fratre natu m morem :que poetices car/ minumqjfcribedo^ftudiofumfuifTecodat, Cum hac ope/ racodicerenoerasm in hocalbo.hoce. Cum hos libros feri/ bere dedinarc: te i u dice n5 facieba Metaphora aut fumptae aiudicibusforefibusiquo^nofa in albo fcnbebanf : quo ab oibuslcgi poflent,Codicereuero:edenunciare:&! condidho apud luricfonfultosa&ionis cfi nomen, Album autem tabula

erat de albataun qua 51 noia iudicum 81 edicta pratorum ali ©ruqjmagiftratuumfcribebatur, Vnde apudiuris cofultos ii graui poena puniendi cenfencunq praetoris album corru/ piflenri Prsetereaeftquedam pubnea et erudi to^reie&io» Alia ro;qua fi libros Ti to non drcaflenun potuiiTeriFfl aure haec quaeq; tranflatio a i udicibus fumptaiq cum fufpe&i fdt reiici proprie dicunG Extra omnem fgenii alea pofitus.hoc eR extra omne temerarium de Jgenioiudicium periculumq; coftitu tus, Alea naq; fortunae eft temeritassquae maxime in Iu dis (pedatur. Et quod miremur per aduocatum defendif * Gu Cicero aduocatorum fuerit praeflanfrinius:quisn5 mire tunfi alterius patrocinio idigereuideaf^Hsec aut lucilii uer ba qbusnimiudodireiiCiuriCiceronibris (frep.ufurpauit. Haec dodiffmiupfiu legere nolo, Qui primus codidiriiili nafu,MuIridRiliuafouariadixeft;l>d pauci admoduqftt ftilanafusricde haclenusexpofuefriAIn naq; dnt Rili nalum fubdola ce pudiSis repraehefioifq; irrifione, Alii Rili acrimo nia,acerbitate,dicacitare:q I fatyrusufuseRLueilius;flilina fu ee coredut Jnfulfi uero qda rephededi ac Satyrae acrionia Rilin ' im e fTe blatterant, Ceterum: ut nihil iRoge redeafTe ritu: fortaffe id quod mihi uideturieR ueriRjmu;c6po/

litionis irrifionem repraeheniioneq; Rili nafum a Plynio di/ cr,Nam Lualiusnohoium modouitiaeR infedatus: Veru ineptas qu^q;fcripto^copofitiones$ut Cicero Fabiufqriefla turdrrifitatq? repra'h?du;quem Perfuis imitatus mollia la fciuaqvfuiteporisptrta^camsina in pruna Satyra derideri Hincmdlla iurmCIauderefic didicit uerfum Berecmthius Atys. Tor uamimalloneis fplerunt cornua bombis: & pleraq; aliaXu uero Lucilius primus omnium coeperit alipi^ irnde re fli lum atq; compdfi nonem: mirandum eR ; cur quenq ab operis fui 1 edione reiecent :Qu.o.'qdem argumento a maiori fumpto colligit Plynias.Se honeRiore de caufa aliquem iu/ 'dicem rdicere poneHoc eRm.quod inqt, Quamonoscau fatuis ab aliquo nidice defendimur i Hoc eR, Qpaco nos-ho neRius aliquem indicem a ferenda de ope tioftro fententia re penimusfNamabaliquoiudicefedtfendereRignificat ali/ quem lodicem reiicere,Ad tollendam uero ambiguitate mi

hi magis p!acercr:fi inafliua uo ce defendimus: legeretur. Sed haec mihi nane patrocinia ademi nuncuparione;hoc eft dedicatione.Cum enim hos Tiro dicauerit libros PJynius: uideturipfumiudicemelegifle:ficqi nullum fibiius ipfius reiiciendi reliquifle* Cum apud Catonem illum ambitus hortem, Plurimum interertefortiatur aliqs iudicem an eli/ ganduobus probat Exemplis^ candidatorum quorudamr qui Catonem ambirushoftem Abi iudicem degerunt: &' Sci pionis Afianatqui ad collegium tribunorum prouocauit. Nam fenatus Catone fuadente quod populu Romanum lar gitionibuscorruptum uideret:decreuit:ut qui defigmti fo/ rentmagiftratus;fubireiudicium cogerentur:quauis nullos haberent accufatores. Quod quidem etfi argre tuliflent;# cj magirtratus ambibat;& plebs largationibusaffueta:candida * ti tamen duodecim milia dragmarum in unum contulerunt l^onfione fa<9:a:ut qui largitionem fecifle foret deprahen/ fus:argentum amitteret.Arbitrum autem elegerut Catonem aceam pecuniam apud eum deponere rtatuerut,5ed Cato pe cunia reiedauadesaccepit:acquendam ex candidatis cotra fponfionem feciflecouidhmi pecunia muUftauit:L*i^ro Sci pio Afiaticus Africani frater ob prsedam belli cont, ntio/

chum regem gefti male diuifam damnatustcum pra: non daretta Caio Minutio Augurimo Tribuno plebis f carcerem duci luffusad reliquos tribunos prouocauit* Cum ueroalii intercedere nolIent:Sempronius Gracchus: qui ex proferto Scipionibus eratinimicus:cum iurafletfe nondum cum Sci/ pionibusipfisin gratiam rediiffefillu a collegae uioletia pro hibuit:quod diceret indignumdTe&famaiertate populi Ro mani alienumeumscuius4du<5uhoftium duces in carccm co/ iefti fuiflenneodem ipfum deerudi, Vnde“prouocatio ap pellatur.Quiad aliquem prouocat: iseum eligereaefum/ mumcaufefuaeiudtcem^onftituere uidetur. Merito igitur inde prouocatio fuit appellata:ut altenfauxilu iudiciiq; in i/ ploratio,Prouocare nanqj eft porro & longe uocare ac alteri/ usopemfinuocare,Hoc autem uerburn eleganter accufatiuo cu ad praepofitione copulaf :quis appellare in eade;fignifica fioecitra praepofitionc accufatiuu expofeat. Te/jcle i excel

fiiTimo^EtTitumlaudibusefferetido^opusraam extenui andoPIyniusmaxima fibiconciliatbemuolenam. Et mola tantufalfa litat, hoc efbdeosfibippitios reddut.MoIauero far erat toftii fa]e afperfum:quo in facrificus prifci utebatur* Autcafusmirabiles.Quidainepteacpotius imperite nufe rabilesleguncum eloquetiand loluinmifcrabilabus:fed in atrocibusquoq; cafibus oflenrari poflit ♦ Quare mirabiles ora limo mihi legedii uidctur, Cu honoris prefanone poncdis* Honoris praefatoem uocat Plinius huiufmodi uerbop<! leni/ rnata.Vt ita dicam:uthocuerbo utar* Quod uulgusappel/ latjpermittatur mihi fic dicer fimiliaq;;n5autem;fit honor auribus ueftrisiut quidam putat* Praeterea iter e no trita au ^oribusuia^Elegateratcentum reddinmperatorem cu no/ ua minimeq; trita uia fibi iter efle dicat, larti oia attingenda quaegraeci idiopedias uocat.Quidam eyKVKAd n aiAiacr ruinusrecte:utegoquidefentio;legut:ut intelligamus circu larem eruditione & difciplinam:quem difciplma^ orbem Fabius uocat.Sed de circulari difapKaPIymushoclocofen tire nSuidetur.Eam naqham tum abadolefcetia perceptam abill fuifle maxime uerifimileelbcumFabiusfcribaueus difci r ai& orbem futuro oratori perq neceflarium cfle * &

nemo praedas dTe dodrina poffinnifi oes difciplinas percur rat.ldiopaedsasigitur hoc eft proprias uniufcuiufqjeruditio nesmihi Iegedum uidetur .Innuit,n dibi opiniones fingalo^e deiisrebus:quasfcripfit:fuiireatti'gedas:utdecoeli^ternita teAriftotelisatq;Platonis&?aIio£:;quidemundofcripferuc* Quoniam u t att domitius Pifo thefauros ee oportet no \u bros, Pulchrum elegafq; Pifonis didtum, Thefaurinaq; funt preciofi.Libri uero hoc eft arborunvcomces nullius pretii* Vigmmilia re^.Finitus e & certus nuerus mle $ [finito po? fitus;utqcla putat. Neq;.n.e poeta Plyniusmtcerru definitu/ qmue^ fp ffmito p5at;quis poeticis fterdu figuris utat * Suc cifiuis tpibusifta curaus,Succifiuatpadnr ;q negociisfucci/ duf atqj fubtrauf . IVlufitaus^murmuraus & nobifcu fecreto loqmur. Nec fidrcia opis haec e fed dicaturaiCorrupte qdi fic legitur hic locus eoi^ temeritate;qui facijejfuas opiniones

prifcis exemplanbusantetponut. Cu,n,uetenbus in libris fic licriptum iueniatur, Hec fiducia eft bj^ris^aec eft indicatu/ rajfti parum Plynii acumina percipientes putantefq; nomen illud idicaturanihilfenfuiconuemre: tbtum huclocum di prauarunti&uerbaimmutahtesj&iiiamircdcopulamexcq/ modo fuo afcnbentesicurti fenfus exigar ut indicatura lega/ tur:& nihil illius copulae fed indigeat. Quare iit in uetuftfs eft codicibus;ita legatur.Haec fiduciaeft operis, haec eft indi catura, V t fit fenfus* Fiducia & pretium noftri operis ineo fd lo confiftit:quod ad te fcribimus,Hoc uero pulchra ratione comprobatur,MultainquitaIioquiuiliaidcirfopraeciofaui dentur : quod templis funt dicata. Indicatura autem praeci/ umfignificare aperte ex ulfimonaturalishiftoriae libro coi/ ligi poteft,Sic enim ibi inquit PlyniuSeNeqj eft hodie murri> m alterius praeftanrior indicatura. Quod fi utifti depraua> runt:legatur:nulluspenicuseritfenfus, Quid.n.non eritfi> duciaoperisr Quidcrit dicatura^profedlonihil: cumaliud uerbum no Ift afcriptum * Nos quidem omnes patrem te fra freqsdiximus.Geftainquitd Vefpafiani patris&tua&Oo/ mitiani fratris mihi funt celebrata in eahiftoria: quam deno ftris fcnpfi temporibus , Vnu autem 5C triginta lrf iftoJ» riaruma Plynio fuiflfe fcriptos ex epiftola lunioris j r (I n.6 tu eft . A fine Aufidi Bafli,Hicquoq; Baflfus i hiftdriam feti* pfma cuius fine fcribere Plynius coepit, y bifit quaeres* Quae relatiuum incuria librariorum afcriptum eradendum efffcne admonitioe quidem eft dignum, lampridem padta fancitur .Quidam ita legunt:ut per adta duo f mt uerba expo «utq^quae umpridem cofirmatur per resnoftrasgeftas?hoc eft; uera efte comprobatu r.Mihi peradia participium eite u i detur:hoc eft completa d' finita, V tintdligamus iampridem editam ab omnibus approbarijll udcer te xam pridem aduer biu praeteritum tempus expofcir. Etalioqui ftatutum erat, Nifi inquit geftorum ueft rorum ronem habuiffem decreuo ram haeredi mandare illam hiftoriam emittendamme uide* rer ambitioni & gloriae uiuus ftuduiffe. Proinde ueirb ocoi/ paribus locu, Quanto fu animi candore Plynius; facile hinc

feolligf pot^Se naqvS? ifsfaaer^ inquitiig; focum occopSt: tequitafus^aturiopera educ :& iis qpoflfefuturi funt:qui* jeosnbn.ignbre^ decertaturos

V t ipfe cum prioribus fecit;Huius uero animi ab omni inufc dia 1 iberifignu m effe aittquodnofa eorum: qui primi aucto xesrcrumdeqbusftribinfqere:fuisIibnspr^ofuit, bciter in.coferctem nie acdtores* Quorudam ithpu dentiam mah> gnitatcq; damnatjquicum elfenr iuratiffimi hoceft iurifiura di uiculocum ueteribuscoiundh ipfifq; proximi :quae tn ab illis fuere prius excogitata: fibi ita afcripfer utiut nulla prio rum auctorum fecerint metionemtperindeac fi ipfi primi in ultores fumenijuratiirimbsaut&proximosafiiahterexpo nunt.Q^idammuuratiffimos litteratos accipiunt quafi iu reiurado dodiflimos affirriiatos.Proximos uerb eos inteHfr gunt:quipp dodlrinam proximi funtfame.AIiiadiuratifliV mis legunt ficqj exponut*Adiurati cuius fuperlatiuo utitur Plyniusni dicuntur qui uinculo quodam amicicie quafi fa£ cramento aftfrfti funtJHi ab aliis deuoti dicuntur* Adiura,* tiffimis igitur id eft coniudliflimiiiVlihi ut de illis diiudice opin; bUsipofleribr haec expofitio magis ad Plynii fefum

acceb^ euideturjtametfiabiuratiffimisexiftime effelegen dum juratus ulla rone litteram fignificare uidetur cum iuratus proprie qui iurauir dicatur* Neq;proxmii j? iis 'qrq propius funtfama?& celeberrimis accipiantur* Sicaute mihi exponendum uidetur* Vt dicat Plynius ueteres aduer/ bum tranf criptos ab iuratiffimis 8i proximis. Hoc efl ab i iit qui deditiffinii maximeqj propinqui ipfis ueteribuseilent Qjjom.qs alicuius e ftudiofioratq; familiarior: eo magis ro ne ipfius nominis hfe debet*Quina uero illi fuerintmec Pfy nius lpe tradi t:nec nos facile pcfperepoiTumnstcumgnfco^ opera pauca admodum extenr*Magis aut de graneis q de lari nis Plynium fenrire:exempla qua? fubiiciuntunaperre decla rat.Vergilius,n*ita imitatus eft Theocritum in bucolicis He fiodum ingeorgicis & Home^: in aeneide:Vt aptiflime cum illiscertafle(uideatur* Cicero etidquos fequatunmanifefte profitetur* Cum praefertim fors fiat ex ufura*Quiex mu/

tuarum pecuniarum ufu Iucratiturtiiex ufura forte facere 4icuntur,V furanaq; frequenter pro ufuponitnr,Hacautem meraphoraab iis quimutuopecuniasaccipiuntfumptatPfy/ hius fignificat eos fibi male confu lerr.q abalifsaccipientesjq ut fua Icribunnmalunt uideri furati q imitati efleteum pra.

fint.

rus fua inferi ptionis ratoem Plyniusipriusgracorum quora

nfcripfcreiperindeac fi opus omnifuauitatc fitrefertumfut meile fauus.KHpiov naq;fa>f uus mterpraetatur.AliiKfpad- «juotA^xadsnpc eft cornu Amalthea capra qua Iouem nutriiTe dicitur, Eius uero cor^ nu rebus ofs generis affati^ repleto Copia dea uti dicitundu aut agris fertilitatem immittitiaut hofum alicui diuitias fi> «e molargitur.Qui ergo opus Kfpcecr iauceA<S-6iercr Meri bitiin illo ola bona affatim cotineri fignificat, Velo laft is gallinacei.ProuerbuJ e quo folemusfignificare : no* 3 ctq

noinueniuf praftituros, lam iamos pandefla.Sk .dem legitur ficq; etia a dochs exponituriut padedla & k h iridi

eeuidtntur:6; uerbum illud mos imperite aferiptu. autem prius mox Iegebarurjut e flet expofitio illius iam iam Quod quidem cum fenfui nihil cenucnirebin moris nomi/ natiuu fuiffeconuerfum maxime uerifimileuidef. Sed hic quoqj fupflue aferiptus uf . Na padeda fere i plurali iucnii

ffUner ii f 0 nf*/r c iffAe

Pinacidio Ifcriptoes eepp qsuadimoniu&rnaximu qdq>’tie. gocnl deferiipoflit . Padofbeuerodnr libri ofa corinctes;qV lesfunt padeaseiurifcofulto^Ttocvnaqj tota ZsXojutai ca pio fignificat.Enebi ridio pot Cterptan manuale; q<f femp it» ntanib'jsfithabedu:q.IecDiuiAugulhmenchindi5,PinaCi dion uero tabella drarro f o y itiNaKpcr ;hoc eft a tabula di>

rii fn a CtMtn fhdibeji Hifcff ttti

Libri uero qui |ic micabuntur: u i demur rerum omnium ca pitacompte&u Vadimonia deleri poffmhoc eftmaximu qiiodq?negotiumderelinqui,bJamqai|uadimonium deferii ilfeu lite Cadebat:^ in carcerem conjiciebatur, At cum itv mueris.hocefftcum libros eorum legere coepef istmhil pror fus eoru quae prae fe ferunt infcripnoestinucnics, Noftri craf iioresantiquitatunuexemplorumartiuq5?hiceftdiftinguen/ dunnquauis quidam cum lisquaefequunmrjconFundantXai tinos au termut qui fint rudioresaf tiummiinus lepidis uti itv feriptionibusait* Quamfacetiffmii lucubrationem dicunto Quiinquit latinbhmi facetiffimi funt: mfcribunt opera fua lucubranones:ut isafferit;qui ait Bibaculus eram & uocabar PantomimusJFuriusnaq? Bibaculusjqui ab eleganti imitatxb ne Pantomimus eft appellatus : afferit q facetiffimoslatino/ rum opera fua infcnberclucubrationes,Varieautem legitur hic locus. Alii naq; q faceti ffime:ut fitaduerbium legunt atq; eum fuperiore fenfu confundunt.AIii q facetiffimi quidem legunt: led ita urgenitiui fit cafus.Proinoaute uerbo dicunt put lonunnexponuntqjiputo Facetiffimi effe hominis* Q u tutm afferi t uerbum m affuit putant effe commutandi!: acctl Varronis nomina tiuoiungendu,Sed ifta mihi logeabef fea uero Pl} niifenfu uidentur.Plyniusna^iut egoquide fett sio: rationem eam :qua probat lannos rudiores antiquitaturii dfequod illorum q facetiffimi lucubrarioem dicunt: audio ritate Furii Bibaculi cofirmat* Varro in faryrisfliisfuftulic i^flcxibula .Hic quoqj fenfusuarie inepteq; exponitur.Qiiv dam.n.afferunt Varronem de fatyns iuisibftuliffe, hoc eft; remouiffe Flexibula inferiptioem nimiu feftiuam.Quod q dem mamfeftae imperitiae effe conuincitur, Saepe naqTVarrd in flexibuIisalleg3tur.Alufuftulitexponuntpropaffus eft a fiifferendo:uuntelIigaturpaffuscftinfcribere.Mihifuftulit hoc loco m altum tulit atq; extuhtac denfq; celebrauinfigni/ ficareuidetur.Eam naqnnfcfiptione Varro primusin lucem extutiffecelebre^reddidiffeputandus eft.FlexibuIumau/ tem eft nomen ex graecolatindq;compontutiK ut epitogium

apud Quintilianum, Fle^onaqjlatfnani (Sov^uquod cofiV lm meteqj figmficangrsecu,Na flexibula dntur qn hominfj mentesflc&enria,Scnpfitautem Varro Satyras n5 quales Lu alius hexametro uerfu:fed trimetro iambicoadfimilitudiV nem comoedie atq; tragoediejqua^: non nullasmemppeas; qf dam flexibula infcripii t.Sed nulle ea^j extant* -Apud grae cos defiitnugariJDiodorus&bibhothecis hiftoriasfuas ucn pfit,Hic Jocusnon folummaleexponitunfedcorrupte quo/ q; legitur*Neq$ de remerariisquibufdam gramma ticuhsmi/ ronqui (ua imperitia omnia confundunrifed deuiris doctis granearum litterarum non ignaris;qui tantum in errore tam pueriliter fmt Iapfi* Aiutm,Oiodoru idcirco apud grsecos* defi iflenuganjquod nulla feftiuioreiTcriptoe fit ufusjflud uero mamiefte eft faIfuni*NaDiodorus Siculus hiitonas fu* as:quasa mundi origine repetmbibliothecen ifcripfitadqd' cx iis quae de uita eius Suiaas clarus audtor feribit; aperrifti/ me colligi poteft.Quare non idcirco nugari defufle dicitur Djodorus;quod nullo feftiuiore titulo fit ufus,Sed quod 16 giflimas hirtonae;quam a principio mundi repetens qoadra/ ginta libris complexus eftitadem impofueritfinc cito

nulla ufus fit infcriptioneDiodorus:quod aperte m e :

nu ppter hoc defiiffe nugari redte a Plynio dicemo Quae naq; in infcnptoe tquae fere uno duobufue fumma uerbis ab/ foluitunnugeinenepoflunt^ProfecJonufq minus loci nu/ gis q inlibro^titulisinuenietur,Quod igitur Plynius inqt Oiodo^ defiiffe nugari:ad hiftorrie ,plixitatem;n6ad inferi ptionem mihi uidetur efle referendu.Bibliotheccn preterea $ bibliothecis efle legendu quis exeplaria refragdtunfacile contenderim,Qms*n*unqbibhothecisrei inanimatae opera fua dicauitfQuid t quod infcribere proprie fignificat inferi ptionem rituluqi libro apponere:non dicare & feribere : in q fignificanoneaccipiatur oportetifi bibliothecis i datiuolega tur,Facile autem crediderim Diodorum hiftoriasfuas iferri pfifle bibliothecemquod magnitudine atq; prolixitate bibli othecae pares uiderentur, Appionquidamgrammaticus, Hic quoque locus menda non caret quae tamen unius uocalis

a in e couerfiottje tollif.Nom.qdarmfed quidem mihi legi dum uidetur.Quidam.n, de obfcuris humilibufqj dici con/ f ueuit. Appion uero grammaticustq fuit Aegyptius ac romae gramatica docuit &biftoriasfcripfit^ideo notus illis tpibus eracmt cymbalum mudi a Tiberio Caefare fuerit appellatus Et ne in totum uidear grascosinfe&ari^Et ne uidear fquit prorfusgraecos infectari atq; damnare:uelimnos intelligt at/ q* effingi ex eop* artificum iudiciotqui in his libris inueniets tur abfolutiffima quaeqi opera:quae fane oes adrairantunpe/ deti atq» fufpenfo& imperfe&o titulo ifcripfiflejhoc modo Appelles aut Polycletus faciebantanq incoata necdum perfe fta ars uideretunut contra uaria hominum iudicia regreffus foret adueniamt tanq emedaturis quicqd i opibus fuiflet de fideraturmfi morte intercepti nSfuiflent.Refert autPlynius ipfe in, v,&.xxx.libro Appellem confueuiffe opera iam abfo^ futa in Pergula proponere poflq; ea Iatereju t qua? a praeterea nbus rephenfafuifient: emendaret. Quare plenum uereca diae illud eR.Modefiiflimum illud Plyniouiderunquod p/ flantes illi aitfrices omnia opera titulo pendenti tanq nouifli maSi ^ infcripferenaq fingulis FatoStaudloris morte

aliqtll oret adeptu atqj ereptum/ Tria no am piius, Ex om uibus inquit appellis operibus tria dutaxat abfolu te & perfer dte inferipta traduntur.hocmo. Appelles fecit. Illa nero ab eode Plynio efle traduntur imago uenerisemari exeuntis; Caflor & poiluxcuVi&oria& Alexandro magno.Item ima/ go belli reflri&is pofl terga manibus Alexandro in curru trf/ umphate. Quo apparuit, Ex quo inquit colligitur fumma artis fecuritatem audlori eope opeifc placuiflejcum tam pau/ ca pfedk lfcripferit. Et ob id oia ea magna iuidia fuer ,obid iqtiqdabfoluteilla tria opa infcriptafuerejmagnam aoflort coflarut iuidia, Vt obiter cauea iflos homero mafligas.Vt i terea inqt & i trafcurfu cauea iRos detradlores: quos Home/» romaftigasgraecouocabuloappenauit : taq Homeri poetans eminetiffimi flagella &fcuticaeforent.MaRix,n,graece fcuti/ ca & flagella df .Quod qdenom cu mafligos igtofaciann uf deo cur Homeromafligasquoqi p.g,n6p<c,fcribi debeat.Pn

mus ar Zoilusqda cu lHomc^ fuiflet uiedfjstHorrotmftix uoluitappellaruln factu eutoes doctojfcuiro^ caluoiatores Homeromaftigas uocemus, Obiter it irerea arq; f trafcurfa £>prie fignificatmo tali ca:ur qda exponut. Qua ut audio dicere ftoicos.Huiufmoi' naq?phiIofophi aliena fcripra rep/ hedebanurcaeterisdiCforesuidereCRediiusaureosoesHo/ meromaftigas appellari amqftoicos aut dialedticos aut cpis cureos,Haecnaqj noia qda pfe ferunt excellere dodtrina : cu/ iusiftosfnuit Plynius ceexg m, Cu celerius et elephatipa/ riat,Elephai i ut ipfe i odtauo narratsdece annos l utero getia* re a uulgo putaCabAriftotele dutaxat bieniu. Cermus et ad rierfusThephraftu,Theophraftuscuprimu tirtamus uoca* ref:ab AriftoteleTheophraftusobdiuna elaqudtia fuit ap/ peIIatus,Na Theophraftusdiufeloquesinterptari pot, Quse na uero fuerit ea mulier:q i Theophraftu fcripfent : n5 nfe/ mini me legtflTe,Fabius qae iodlauo lflitutionu oratoria^ re ferrupm a uetula qda ardea unius uerbi affedtaroe annotata: fiofpite fuifle appellatu* Er puerbiu ide natu.Hoc ,puer/ bio uti folemusrcu qd praeter aequa 60uftu fieri uidemus, Quid.n*adteinmeouolumine^VerbafuntC n{pi?

cua&agta, Ouidai.illialiud^CatonisetymoIog "ppro

bat Plynius.EiFaut parethefis,Exequemur,n, uerbu ! illcf fecuri referf ♦ Hoc ante me fecit in litteris noftris Valerius foranus.Huiusforani Cicero in.iii.deoratore meminit, Seri pfirautopusjqcfepopteidon hoc e lfpedtionum fpeculatio/ nuq;appel!auit*Sed mihi aut,rr*pj ppograeca uidef afcnbe/ da:uc legamusqdyn spigrrorrTfi^cov fcripfit:aut falte fferi* Pfitlegeduhocm6,QuoslP6PTgiZcby;infcripfin Plura fortairejqparerat:tibipfertim:q Ariftotelicae bre* uitati es afTuetus:Sed aliop* quoq; ro hnda fuit : Gq forte hxc fibiattingedaputabut.Quibusfacileqdem nifi; mfus redle ab aliis expofita cofutafT&temere ab ipfis diflentire uiderer. Quod fi tibi haec grata fuifle cognouero:aliis quoq; operis il iius locisrquae obfcuriora uidentur : aliquid luminis afferre eemptabo; Vale.

b 2

RAPHAES REGIVS HERMOLAO BARBARO SALVTEM,

Ifputationem^quam mihinuper &ineptfe&co» uicia^foediffiniicaiufdamcalfarnii errores in & media Academia patauma exprelTerunnftudiofi

iuuenes:ut emittam efflagitare non defiftunt.Hu ic aliquid patrocinii cum nuncupatione quoq; co parare lftituerenutu mihi in primis:cui ipfam di ctremtoccurrifti^Solentm.quaeprxflantibus dodrina ac dk gnitareuinsfcnbunturialitsqubq^&gratioraee^faciliusj»/ bari/Tu uero ea es difciplina^omnium cognitionem t quem tecum poffimus conferre: habeamusprofecloneminem.Tu naq; utraq; linguam ita callesiut utra tibi fit ingenita difficile iudicatu uideatur.Tu philofopho^ dogmata;tu iurifcoful/ tojt placita optime tenes.Tu deniq; totius humanitatis ita es peritus:ut nihil fit tam in ftudiis tenuemihil tam mag ;nuq<r tibi pukherrimenon fitnotum„Hine & merito quidem fit: utdo&i omnes atq;ftud’ofi te colannteobferuennac tuo fa/ w a udiciofcriptafualitterariafqjcontrouerfiasfubiici a CjlUre fi tibi re&e uidebor in hac reprehenfione fenflfle tahil3tmihi dubitandum;quin dochflimus quifq; meam fit probaturus opinionem. Valemaximuftudioru

decus,PadueidibusMaii$,M#cccdxxxym.

RAPHAPLIS REGII CONCLVSIONES ET QVE STIONES IN NONNVLLOS ERROR VM CVlVS DAM CALFVRNII BESTIAE.

Polidamanta pro Nerone Sf Troiades pro RomamVinepte ni miumaccepcrunttqui fic illud Perfu expofuerut,Nemihi Pulydam3s 8i Troiades labeonem Praetulertnr.

Qui prifcis (ludent poetis minime a Perfio illis uerfibus : ut quidam putannreprehenduntur.

Eli nunc bryfaei quem ucnofus liber adlii.

Sunt quospacuuius & uerucofa moretur Anthiopa aerumnis cor luctificabile fuhJa,

Locus ille Perfii mendofea quibufdam legitur maleqs expo* nitur.

Audaci quicuqi aeflate cratino.

Iratum eupolidem praegrandi cum fene palles.

Afpice & haec fi forte aliquid decodtiusaudis,

Inde uaporaia Iedtor mini ferueat aure.

Aceruuschryfippi indodte nimium ad librorum * tyfippi ipfius multitudinem ab iis referturiqui fic ultirt, Penii

carmen expofuerur.

Inuentuschryfipppe tui finitor acreuf.

Illud Valerii maximi caput peruerfe 8t legi St exponia qbuD dam a(Terimus,Maiores (tatas folennefq; cenmonias.SC quae fequuntur,

Vtrum bene dicere an perfuadere fit rhetorices finis; Vtrum eadem quxltio prima femper ex utraq; parte tradtan da fit.

V trum ex artis oratoria: praeceptisac heroici carminis digni/ rate: Aeneam quadraginta 8t amplius annosnatum a deco> Cxfarie poeta i His uerfibus Iaudam.Reftitit Aeneas clara cpinlucerefulfit

Os humerofe^ deo fimilismanq; ipfa decoram.

Caefariem nato genitrix Iumen$iuuentae.

Purpureum.^ Istos oculis afflaratjhonorcs.

Triplicem capiendi confilii diuifionem a Panaetio ftoicoaUTi gnatammnnusrecfein primo deofficiis a Cicerone repre/ henfam fuiffecontendimus.

Illud Ennii didtumm primo de officiis perperam Si legitur Si exponitur.Salmacidas fpoliafme fangume&fudore.

ff-%

\

RAPHAELIS REGII IN NONNVLLOS ERROR VM CVIVSOAM CALFVRNII BESTIAE DISPVTATIO, Amecfi gramflimo clariflimse huiusacadeiae iudiciopotera elTe cotetus.q me ex auditore p feiTore;exdifclpuIo do(5oreeffecit:cuiufda m Ioanis bergomefis:q pofus patria ac nome fibi a paretibus fpofitu mauult Cal Furnius Brixie^ fisnoiarucalunias i me faepiuspriuatim pubhceq; iadatas: fe mei f iucudiflimo cofpedu uro eruditifTmii iuuenes rctude^ re& cSfutare decreui;ut oes intelligatis quae in me falfo euo^ muitunipm ueriflmie regeri poITeJs3cq\n,fuuscuiqneglige dus eft honor;& rediflima eife academiae iudiciaego potifli mumiqui plurimis maxiraifq; honoribus abipa fui affedus: ^p uirili meapraeftare dcbeo;& fcediffimi errores ab ifto Cal fumio.pofteaqego defii ,pf i feri ; di flemina ti :m i h i in primis nidetur expIodedi;quohaefaItemroneacademise:cui pluri nium debeojaliquidameg^atiaereferatunQuom, anno me primu inhaneurbemftudio^gratiacotulncum Cataldum Srculum dotium quidem ui^ufed muneri profitenda in tan taacademia rhetorice» minns aptu ducentorum fioremorum promiflo Bononia euocatummoc in ampliffimo facile

conuiciflemacq;coarguifTem:tantoiuuenufchola fa/ uoraegregia artis oratoriae.Permittacur mihi quoq; diceres ledura fuit demandaramt calfurntus ille mihi tunc quoque competitor qturpiffimam tulerit repulfam , Sola naqifalfi nominisquomaximegloriamnoftentationc fretus: cum de fe nullum unq in litteris periculum feaflet:dodorum iuue / nufuffragiisidignusfuitiudicatus:quimihi praeponereftq i media acade ia & legiffe^difputalie^PeruiHfuerodelceps anosuafuicoprobatusmtduopqerudmcopetitores:^ qb$ «iri 5^gratiofifljimi&potetiirimiabibat:meab hoc munere i acadeta pfitedi repellere fcailu fuerit conatuCu.mdodifTi mi iuuenes me rp uiribus officio meo fugijauditoribufq; mi/ nime ingratum elTe uiderennnunq potuerunt committere: ut apud fe plus gratia cuiufq pcefuepoflennq iurifiuradi re l,igio:qdocT:ioriDjaptioribufq;^feironbusfuffragariiubef«

Acnifrtunc:cum repulfam ferre fum utf usj^quiffima acade mia? inflitutabbeo q tuncacademixipfi prseerattfuiffent pc nitus uioIata:& egofuiflfem c5probatus;&: calfurnius lfte ma^ ximocu dedecore fuifTet repulfus ♦ Sua^uero ineptia^ fibi cofciustcuuirtutemelocodepellerepoffe defperarenad i(i dias & dolos ac flagitiofiffmias cofpiratoes confugit^fcdeftif fimifq;pa<5ionibuscumilIoreaore:qui potius?ruptor coras ptorq?eappeJlanduseffecit:*tqu3emihf comitio^ die;una omnid fcholaft ico^ iuuetium noce ac uoluntate I edura itepc fuerat delaca:fibi poftri die triginta trium du taxat fcholaft*> co£>fuffragus:quod p inftituta fieri minime poterat: dcman dari uideref , Ac ne fic qdem uoti compos unq fuiffetmif i ini quiffimusille redorno folu ipfe plura q debebanaduerfum me tuliflet fuffragia:fedcoplures etiam fcelerisfui focios: q ide faceret induxifTerataq; facimus difpofuiflet ut alius fex; alius dece:alius duodecimtalius uiginti,alius et plura* quod incredibile efhfed uep^profingulisfuffragia tuIerit,Huiuk modi igitur fceleribus rhetorica in academia ,pfitendam co* trabono^omnium dodoruq; luuenum uolurate calfurnius lftefe fit ;fuifq;ineptiis ita p duos annosinqnauit:utnon£o Iu a horajquid uix tnuialibus uicoruq; magiftris daf ;

explica kdiones:fed in faediflimosquoq; 6i foloecifmos& barbanfmosinterlegendumquotidieincidandeprauataqj i curia lihr ariop* exemplaria:cu emendare ingenii tarditate ne fciauperuerfe audorum fcripta& legat 8i ex poat,Quare ab omnibus fcholaflicisiuuenibus:qiiialiqd in litteris profece rut derelidus:puerulos corrogat:quibus fe primu en e muti di homine primuq; Italiae Iume impudetiffime ladare quo ridienondefi(ht:eoq;uefaniaepuenit:utneminem praeter fe quicq litterarum fcirefibi pfuadeanfeq; primum artis orato riae profeflorem pp tet:cum neq; latina neq; uerhacula lingua nifi lneptiffirneldqui fciat;Hic naq? fit:ur fu a* ifirmitatis co/ fcius rnecu in certamen litterariujqcf eft uiris dodishonefhl fimudefcederen5atfdeatXouiciifq;uero di caluniis:qdcu aliis oibus tu humaira ti deditis e turpiflimuimeubiq; oneraf n dfiftat*Quid,n,alidiftu primu or& terra^&fua& quorf

dam infullo^ iaflatione homineme in hoc pulcherrimum certamen defcederenpotuitdeterrerefNum aetasjTUaequa^ lesferefumus.Nu digmtasiAr nuncfex agunf anni: cu orbus doctiffimo^iuuenum fuffragiisiegodignussqarte oratoria in Academia hac Patauina ,pfiterer:fui iudicatusjfte*ut iep/ tusifulfufq;turpiflimefuitreprobatus,Nuopafortaflequa£ fcripfitjei tollut aiosfAtnihil unq afe copofitu praerercarmt na qdam nullis mufisnulloq; Apoiliefcriptaemifit. Nam <| I Teretii heautoamorumeno:fubiftiusnoielegunfcxp6ness eas Guerrino Veronenli OibonoqjVincetmo^pfitenubus a difcipulis coi ledas lftu cofudifle: ac fibi ipudedflime Ven/ dicafle;ne dubitadumqdeme:cemirimuq;huiusm illud e argumetmquod ex eo tepmcjquofifeieasarrogauit.Ouode cimaute^ amplius anni agunfmihil aliud unqemifit. Mea uero extant cu alia qdam opufculattum de eloquetiae laudi/ bus:quoannocoepi£fiteri:habitus panaegyricus.Nuofones aut hic aut alibi habj tae ittii tamfupbu forfita efficiunt { At nemo eft:q lpm unq mfi blatterante pindeueatq; taui^mugi cnteaudieririEgo ucroneq; Academiae neq; amicis oro fe ©ronem hf em expofcetibus defuiaucLQiud et? if in di

cft q<f mecu fuas pfertira feptas expolitiones ipi , m co/ titione defcedere noaudetfNepe^ linguae &igem;: rarditas eurns ita natura danatus e; uraratoriae artiq oratoriae aptior ce dodhflimi cuiufq; fnia iudicel: Cum. eloquetia tribus co ftet natura:arte exerciattoetq natura atq,* igenio uacant:exFa bii Quintiliani c5fiho rusf u t mittedriHucaccedit ludicii i firmitas:quo nifi acri fuerint pditi hberaliuartiu ^fefforcs in nulle turpiifimoslabanf' errores oportet* Iftu uero Cal/ furniu&rgemocarere^corruptinimoee ludiciocu ex aliis q plunmis;tu ex ea^ c5clufionu enarratione;qs in n5 nullos crro^ipfius potifiimu curaui publicadas;apeiffime unicuiqs liquere pot.Quam ob rem quo melius facihufq; an muneri jpmendaein tanta Academia rhetorices aptus fit deiudicare

f>offitis;dum primam coclufioem gramaricam expono.quae battlteaudiati&Tamerfi autifteorato^ princeps fuaefacu diae fuauitace nos oes idignospuutimihitamencum ipfofer

tnoncm efie uobisperfuadeatisuelim,

Polydamanta pro Nerone & Troiadas pro Romanis Tepte nimium acceperunnqui ficillud PerfiiexpofueruntNemi/ hi Pulydamas&TroiadesLabeonem Praetulerit.Siqd auul go paedagogo^ differes uamfFime Calfueni;nuq tam lepras expofitiones tantofq? er rores in enodandis Perfiifatyns difle minalTes:qnporiusafiquamdariflimaeoium Academiae ro/ ncnihabuiiTesnnquaaiiqduulgareabfurduueinedumma/ ximaflagitiainuehereturpifTimueft^Nuncucroita feptedta infulfe Icgisuta temere:ira incofiderate ofa exponistut fi rufti coj^puero^magiftereffes.Quidm. Polydamas cu Nerone tarum habet fimilirudinisiut p eo ab elegatiflimo- poeta po/ ni debeatc’PGlydamasnaq; uirfuitfortiinmusjpatnaeamanf fimus;oi turture ornarim mus. Ncrocotra molli fflniustef/ foeminariflimus:patria?pniciofrimus:oibusdeniq; uitiisinq natifiimus;Atquidices;ut Polydamasmultosdomiununde & nome accepitrita Nero multos iterfecit, Hccqdeuerafut fcd nihil ad ppofuum faciunt Jlle;n,hoftes ut acerrimus pa trio ppugnator.Nero ciuesRomanos utcrudeliffimus tyra/ nus forgaomQuare iftiusmodi icptise ab elegatia Perfii acu minee ixime futa!ieno,Sed qd Troiadas p Romanishoc loce rapsedas lentiscum fkvrus nudum qcqin Romanop4 ipfo^; mollicie lafciuiaq; dixeritfNeqjm.ex artis orator io p/ ccpusexabruptoadc5uiciaedeuenjedum:nififorte deruis moribusalienosiudicas:quicitraullamd!fn& alios &mcin primis ita cStumeliisiniuriifq? onerasmt uerifTitiie furere ui dcaris.Cote^fcitoPerfiufterprudennffimoselegariiTimof q; poetas;cu ab aliis proflantibus uiris;tum a Martiale in pri/ mis hoc dulicho numerari,

Sepius in libro memoratur Perfius uno*

Qua leuisf tofaMarfus Amazonide:QuictfSi Polydamas ponatur p Neronejfibi ipfi repugnare umet *Pcrfius, Cur,n* de Imperatoris opim5e nihil fe curare dicat:q paulo ante ne unum qdem fuatcripta Iechi^ef Te manifeftecontederit^Ne q?,rv Satyro jpbisiperatoribus:ncdu Neroni oitim fcclefhfli mo:gratofolentefie,QiiLinporiusfereidignoiudicanf;quo

a principibus legahf .Quod fi fatis fupq; oftedi incptifllnut ifuliiflimuq? fore ienfunuacprfusa Satyri elegana alienum: fi Polydamas p Nerone &Troiades,p Romanis accipiantur: nucqdmihi j:naceat:apencdumtndef;no uttudifcas oium igratiirime:qplunmisameaffedusbeneficiis:caluniistame couiciifqj mfeftarc no defiftis:quiq; adeo rardo es ingenio: ut mhiimfi uulgarepciperepoiTis:Sedquo ingeniofi adolefce tesruosdedifcant errores:acuerum Satyri fenfum pcipiant* Id uero quo fiat facilius totum illius Satyrae prfeipium nihil absteltelledum uidef breuiter enarrandum , Inuehif ltaqp potifiimum ea Satyra Perfius m uana fui teporis poetabam/ bitionem:quulgi laudibus capti ita lafciuis carminibus fcri/ bendis infu dabar:u t ad extrema ufqj maciem deducerent S£ mul aur & corruptu uulgi iudicium & foedas adulationes r c, phedinPrincipium uero e cj maxime fatvr5ecouenies:cum& indignationisplenum fit&admirationis*Videtunn, Perfius diu fecu de rebus humanis cogitafie:& tadem in hac exclama tionem erupiffe,Ocuras hoiunuo quarum e in rebus manef Qua qdem exclamatione fignif icare uidef uanas efle oium foofiim curasjpraterq eo^iqbus pp feipfam uirtus e^roleda cenfetFjngif aut Perfius fibi amicuadeflTe :qcum uafpe ram audiflet excIamatione:Satyrum rogat:quistam lura fit ledurusjeum lafciua dutaxat molliaqicarminaRomamspla ceanr. Amici igitur ea £interrogatio;non poera *ut tu infulfe fuperioreadfoteexpofuiftiQuae uero feqtur poetaecft non amicuMin tu lfiudais^Nemo.Sicaut ediftinguedum: alioq fenfusconfudentac qua1 amico uerba funtafcribeda:Satyro attribuetur:^ contraqua?poetse:afilgnabuntur amico.Ro/ gatnaq? amicum poeta cum quadam achmratione& empha^ fuacft dicat«Mihine hoc dicistqui nihil deuulgi opinionecu ro:ac defola pedeo roerDande rnfum ifernacnemineee Ic/ ctuj^s affirmatjduerofic coprobatanucu^Herculse nemo uel duo ud ,Haec naq,* amici uerba fur Satyri primu approbi tisrnfumtdeindepaululumabeo difFenripfcac duos uel tres folum lecturos inferre uolemis:niiFpoeta fermonem exci/ pienscum quadam Idignatione eum iterpellaJTet; nemiheqs

prof f'is Tc&U£! alTeueraffet JZfl.millud ultimu nemo: cum quiida affeueratione& amici rephen&one leged im. Quare amicus infmTurpccffe& raiferabilefli nemo Satyri fcripta le&u rus fit, Eo autem dido comotus poeta cum quadam ad miratione rogat amicum:cur fit turpe &miferabile,Si nemo fuo^ carminum futurus e Iectoncum ipe uulgi defe opini® ne nihili faciat*Hoc*n:fubiicit.Ne mihi Pulydanias & Tro/ iades labeone PractulerintfNugae, Tadem ad id in quo ut m plerifq* aliis abs te diffentio Calf urni ofum Vaniflime perue eum e.Quod quidem ut fupenora nihil percipiensoia cofu difti:mhilornoredeexpofuifti:dum alio^ueftigiis Ififtere ingenii tarditate cogeris acmhil ipfeboni excogitare uales* Hinc fadum e; Vt cu fatyra hac q difficillima cognituq; di/ gniflima una hora unaq; pledionepcurrifles: miferadiq; au/ dititores tui ne unum qdem fenfum perciperent:rcq; ut me/ lius&accurariuus exponeres rogareneos ad cometariaremit teres Jpfi ucro te uaniflimum ee nebulonem demum cogno/ fcentes a me, petierunnut fibi obfcuriora elegatiffimi acutif/ fimiqj poetse fenfa honefta mercede accepta enarrarem, Quifemqgonon foium morem gefli : fed enarrationes quo

Sime* cemmetariolum unde haec fere funt deferipta re/

egiiCumnullum fatyri illiusobfcuriorem locum rede abf te;qui primum Italiae lumen dici affedas;expofitum fuiffe uidereuiiut iam prima orbis terra^ caligo nuhi ede uidea/ ris,Sedquis tandem ueruseftiJliuscarminisfenfusfHicne/ pe:ut nuhi quidem uiderunAn es follicitus inquit poeta: nc Ilias adii Labeonis ineptifiimi poeta?:in qua de PoJydama/ te & Troiadibusmultafit mentio:huicmeoopufculoa Ro/ manis praeferatur^ At ego populi Romani iudicium non plia risq nugas facio.Cum interrogatione uero legendum efbac nep ut no accipiedum:no jp certemt putat Calfumius maxa ma littera^ caligo.Extrinfecusaut uererisaut rimes aut qd tale e fubaudiendumXum*n,dixi flet amicus Turpe 81 mife rabile:uidebarurdegloriapoetaeadmodum effe follicitus* Eam follicitudinem deponendam effe poeta cenfet:cumpo puii Romani iudicium 8C corruptum fit & perucrfuixn

& perinde atq? nugae nihili facfundutiLPolydamanta uer» pro Nerone accipere ac troiadasproRomanis:non minusab furdimieft: qfiquis cum dicatur Aeneas& Dido Maronem Statio praeponere: Aeneam lpfumpro Domitianoac Didone proluliafiue populo Romano accipiat .Polidamasenmi ac Troiades ita Labeonem extollere dicuntur^ Vt Aeneas V irgi lium .Medea ouidium, Achilles Statium, Nam frequentiffi^ me eatde quibus in aliquo opere tra&a tunpro opere ipfo po/> tu folent: Vt cu dicitur Virgiliusin Aenea. Lucanusin Phar falia,Mar tiahs Hpigrammaton.iu Stellae delitiuum mei columba;

Verona licetaudientedicam;

Vicit maxime paflerem Catulli*

Tanto Stella meus tuo Catullo*

Quanto paiTere maior eft columba Videfne tardi/Time Cal furninutcolumbaac paffer pro operibus:de columbaac paf fere coropofitis:elegantifTime a Martiale ponunruniraPoIy/ damanta& troiadas pro opere de Polydamante: 6C troiadi/ buscompofito hicaccipi debere^Fuit enim Polydamas Vnus eprincipibustroianis:decuiusgeftismuItaHomer* ^ Ilia/

de referriQuod opus Aelius Labeo e Graecoinlai u\/

eptiffi me tranf ferens ita Polydamantafufcepit laudandum-: utVirgiliusAeneam.Deifta Aelii Iliade paulo poli Scyrus ipfe meminit. Non eft hidlias Adhi Ebria Veratrojaitem paulo poft.Hoc ego opermm.Hoc ridere meum tamnilnui la tibi uendolliade, Eantnuncquidam indocti acpenimsiu diciocarences:iactentGalfurniumi(himin exponendis faL tem poetis multum ualere^quauis natura ab arte dicedi alie nnmdTeconcedant:cumne unum quidem illius Satyre fen/ fum recfte expofuerit : omniaqj fic confuderit : ut in plerifq* Perfiusfrbiipfi contradicere uideatur.Jduero Vhicuiqjuel mediocri ter dofto ex fecunda conclufioms enarratione aper eiffime patebit.

Qui prifeis ftudent paetis minimea Perfio illis uerfibus;

Vr quidam pu tant reprehenduntur,

Eft nunc Bryfaei quem uenofus liber Adhi*

Sutit quosPacuiiius& uerrucofa moretur, 5 \

i\ntiopaaeruntniscorlu(3ificabilefuIdaf Quantas huic loco offuderit tenebras iftud primum Italiae lumcmex co facillime apparenquod redum poeta* fenf utri in contrarium omnino peruertit.Eosenim a Satyro affirma/ uit repraehendnqui ueterum poetarum fint ftudiofi, Quam fane expofi tionem fi adnuferiniusuion h ic {olumfed reliqui fere huius fatyrae fenfus peruertentur* Na ubiq;eos taxat Sa/ tyrus:qui lafciua molliaq; carmina dc fcribuc& audiunr*Hoc uero fic habere cum ex aliis multis; tum ex his Satyri uerf*/ busaperte colligi poteft.

Hic neq; more probo uideas:nec uoceTerena Ingentes trepidare Titos: cum carmim lumbum Intrant:& tremulo fcalpunturut itima uerfu;

Tun uetule auriculis alienis colligis efcas Auriculis:quibus& dicas cute pditusohe:# paulo poft*

Hic al i qs cui circa humeros iaciothina Jama eft*

Phyllidas Hypfipylas Varum & plorabile fiqd Eliquati '•••'ero fupplanatjuerba palato* idC item paulo pofh

Sm% i fermo eft^Quismfnifi carmina molli

uhc demum numero fluere: ut per leue feueros Effundit iundtura unguesfScit tendere uerfum Non fecusac fi oculo rubricam dirigat uno* Quidfea

quaefequunf :none apertifTime ifti repugnant expofitionif Sed numerus decor eft& iunctura addita crudis*

Claudere fic dedicit uerfum*Berecynehius Atys;

Et qui ceruleum dirimebat Nerea delphin*

Sic coftam bugo fubduximus Apenino*

Arma ui^nonne hocfpumofum & cortice pingui Vt ramale ufctusuegrandi fubere codum*

Quidnam igitur tene^&laxaceruicelegendumeftf Torua mimalloneis iplerunt cornua bobis:& quae fequutur* Ex^his liquido fgenioflimocuiqi paterearbitror iflamexpo/ fitionem tuam tardiflime Calfurni non modo ffulfamefle* Verum prorfus fatyri propofitoaduerfarii.Quidfaifi perns

de at$ ftipes ac trntitecomuni fchfu pchirusearcres motin* ex primo ftaam huiusfatyrae duriore uerfupotuifh percipe reuftam expofitionem logea Satyri fenfu effe aliena mrQua enim fronte qui afperafcribit:eos repraehendanquosfcueri/ ora pnfco^opera deledenri Sed nullo thure IitdbisHereat i fluitis breuis ut femucia redh.Indignaf Satyrus jutta de uci*s explicem usfenfurm Veteres poetasjut durosacnimiu afpe/ rosaboibusnegligi:acpofiusmolIia& lalciua quorudam re centio^r carmina dC legi & memoriae ?c6m£dari.5ctifnc iftani expofmone tua oppofitis frotibus huic ueriffimo poetae fen/ fui repugnareriMeae ueroenarratioi Fabius Quintilianus cii alibncuin primo de filitu tioeoratoria libroaft lpulaf ;dum poetas ueteres q nouos pueris potiusce pl egendos affirmat; Sanfliras certe inqt: & ut fic dicam:uiri litas ab his peteda:qfi iiosio oia delicia# uitia dicedi quoq; roe defluximus; Idem fn*yiii JEtfi necefle fit:ucter£ illum horrore dicendi malim: q ifta noua Iiceriam.Quiddn eiufde operis decimo libro no ne Pacuuium Achuqs poetas q maxime comedat^Trag^diae fcnptoresinqrAdiusatqjPacuuiuscIariffimigrauitatefnia rum uerboruq; &audoriratepfona#* C aete#, nitor * Cuma inexcolledisoperibusmanus magisuideri poteft i. m q ipfisdefuiffe.Vtrum igiturho#audo#de uetenb poe/ tis re&ius fenfjffe dicedum eft. Mihi qdem uterq; in eadem fnfa effe uidctunfi uerfus ipfi cum iterrogatione fdignatio/ nisplenaleganmr.EftnucBryfaeiquem Venofus liber Adiif & reliqua: Vtftelligamusrieminem effeqgrauiore: uel Adii uel Pacuuii Iedioe deledef^Ve# oes ad mollia recccum feri pto# poemata ferri/Notum eft.n Jterrogationes affirmati/ uas in negatioes effe refoluedas, Atq? hiic qdem Satyri (efum uero uenore effe cotenderim;quem fi tu primustyam ffime nebulo uidiffes:n5iamprimumltaliaelume;fed clariflimu totius mudi fole te effe ubiq; clamares. Cii uero nihil quicq peipere ualeawiifi ut abaliseft expofitum:inter triuiales ma giftrosac potius eos paedagogos:de qbusin primo Fabiusme miniune te pudeat numerariJDe paedagogis inqt hocaropli/ psmt aurfint eruditi planae : quam primam ee curam uelirn

autfenottdfeeraditosfdattt,Nihil#n,pciuseft iisquf paula aligd ultra primas littetasprogreffi falfam Sibi fcientieper/ fuationemiduerunt,Nam 3C cedere prseciendi peritis idigna tur:& uelut iure quodam poteftatis; quoferehoc hominum genusitumefcinimperiofiatqiiterinifaeuientesftulnciamfu amperdoccnSiQuintilianitempore fuiffes arrogantiffime Calfurni;exifhmarem eum in te potiffimum ferri. Nam Ql falfam fciennaeperiuafionem:ami nihil Fciasaduifti;& cede re praecipiendi peritis [dignaris: ddmperiofe adeo tumideq? ftulticiam tuam perdoces:u t cum lgcniofi adolefcentes te er/ rorisarguunnftatim teitafentireclamesjtuaq; opinionem $ ratione habendam:ac te primum Italiae efTe lumen. Ac tua q/ dem arrogantia idefficismt omnes pueri:quos fufeipiseru/ diendos:non folum nihil ex tenifi ieptias difeant: Sed ex ige niofis quoq; tardifftmi euadat.Sed iatn ad ternae cdcluficnis enarrati onem defeendamus.

Locus ille Perfii mendofea qbufdamgramaticis legitur malseq; exponitur. Audaci qcuqjafflate Cratino, Iratum Jpolidempraegradicumfenepalles;

Afpi.o~ haec fi forte aliquid decoftiusaudis;

Inde .perata lector mihi ferue aure, JHa&enus te nobf/ lifTimi poetae fenfanon modo non percepi flet Verum ineptif fime quoq? peruertifle luce clarius oftendi .Nuc fi xt coargue ro uerba ipfa poetae deprauafle corrupteq? legi ffe:cognofcef ne te tadem Vaniffimum efle nebulonem:' At quonam pafto id flagitii fuit comiflum i Difcefcd ira cadat: nafo rugofaqi fanna;Dum ueteresauias tibi de pulmone reuello,Tu qdem Calfurni: qui primum Italie lumen haberi affe&as: Vnde &legifti6^taexpofuifh:VtadilIud decoftius referatuncu nifimdelegatunnullusnifrieptus& ifulfusac pvorfusapoe tae elegantia modeftiaqj alienus &fibi ipfe contrarius fenfus fitfuturus,Cum,nv,qualesfanraru fuarum lectores uclitee deferibanfumma utitur modefha:quae in Jfumam conuer t i/ tiir:arrogatiam:fiundelegatur:cumadillud:quod defeait Satyrus:manifeftereferatur:hocefl:adillud*SiforteaIiquid decoctiusaudismr Exponatur, Vnde ex quo decoctioni Va/

perara ledor mihi fera eat atircSj aperre Perfius hce padto tui fimiIIimusuideref,Sua4i,ipfe&ofl:entaret & laudaret* Quod qde ubiqjac potifTimu hoc loco uitat-Quod^n.inge* hiieicafui artribuiticum inqnSi fortealigd decodius audis Sicpauloante.Si forte qd aptius exinHuiufmodi pterea co/ pararma diminutSem qdamfignificatac minus ena q pofiti ua, Vt ltelligaus paulo apnus:paulo dccodius*Ad haecquov na modo qfq ferueataure uaporara ex eo quod nondu legitf Fieri certe no poriQuareiam unicuiq; patere arbitror, Vnde minime efle legedu Jndeigif Iegafmt ad uetens comoediae auctares referat ur:expoaturq$: Ide a quo^ audo^z uetens co moediae ledoe.Sitq* fenfus,VeIi$ mea^ fatyrai^ ledores fines qfrequeti ueteris comoediae Iedioe prius imbutas uaporataf q? aures habeant.Hoc ego modo cu in academia ^pfitebar: fo feba uera audo^rfenfa rimarnin primifqiomni diligena uu dereineqd medae aur deprauatioms in iis; q forent enarrada ihefletJta qpiurimae tu Horatii tu Quintiliani ope^ depra uatoes inter legendum mihi fublataefuerejequibus una hoc loco referre libet, Legebatur ab omnibus 8C dodis&findodis Horatii illud in primo carmie,Huc fi nobilium ti * qritiV um*Ego cu uiderem nobiles 8t turba pa^ inter fe cc« aenire: minimeq; nifi inepte pofle coi ungi :atqj ab Horatii cadore per q efle alienmut ide uerbum intra duosuerfusbis regeterefs coepi dtlfgetius omnia ferutarinn primifq; Porphyriois enar roesjex qbus clarecognoui neqcj nobili u fed mobiliu ec lege dum.Acmeae qdecorredioni dodi oesfunt a ftipulati,Tu at no folu quae librario^ culpa funt deprauata: no corrigis:fed ultro etiam multa corrupis , Nupfn,cum Suetonii Tranqlli cadidiHimihiftorici Iedione au dito resjal licere ac reuocare conarcrisullain Caefarem didatut dereliqstacearmfic de> prauafti:at fpofam p fpoda 3t legeris 61 expofueris.Quod q demuel unum te penitus iudicio carerejmaximo oibus argu * mento efle por,Sed quo melius intelligaf :q fis aptus expone/ dis audoi^ fenfibus:uerba ipfa Tranqlli fufeiiciatur’* P raete/ reo rquita(3oesDolobellae& curionispatristin qbus eu Dolo bella pellicem reginaedponda interiore regiaeledicae. At cti/

rio (fabulum Nicomedis &bith}tiicum fornicem dicunt. Quis hoc loco nifi prf us c5i uacas fenfu non uideat fpofa ua ema librariis ira fit in qbufdam cxeplaribus deprauatu nulli praeter q inepto fenfui cauemrefQua naq; roneDolobella cae farem lecticae regiae fpSfarn interiore appellafTencum fpon/ faitaad fp5fum referatur;utfiliusad patre,Sponfam.n*An/ toniisfpofam Catonis redc dicimus.Spofam ledicae rededi ci qs unq nifi ftolidus putaui Adde coparatiuum illud: interior^ facile unuqueqjuel mediocri ingenio praeditu ad/ monecmullo pado fpofa Iegedu ee. Na fi e frenor fpofa»exte nor quoq? ee dicefiquo nihil ftultiusexcogitari pot,Duas ue roee ledicae fpodas notius e q utfirfdicadu.Acuteatfimul &falfeDolobeIlaCaefare ledicae regiae fpodam interiorem uocat:ut hac metaphora fignificet eum perinde atq; fpodam nuq a ledica regia difcedere cbfuefle. Sugillare nunc atq; con tenereprae te dodosoisncdefiftas maledice Calfurnijqn ta turpinimis flagitiis & nobililTimos latinae linguae audores iti qnafti:&miferandospuerosimbuiftuAdolefcetes naq; pau/ loeru imoresteab arte oratoriapenitus ab horrere effe cla/ riffm qiaudo^fenfa mamfefteperuertere :uidetes parti Tead a^<£ftudia:partim FerrariaBononiaq;, Vt uiros fgenio facucli praeftatesac rede pulcherrima quaeq; linguae latfae opaext oneres audiantjfunt pfedi ,Quod.n, ingenui iuue/ nesfcholaftici Germani & Vngari acoes feretrafalpini:q ma ximeBftatum linguae Iatinaeaudo^cognitoe deledanf : hac clarmimamofumacademiam reliquerutituis ineptiis tuifq; infulfis ledioibus acceptu eft referedum.Naniutdealiista/ ceaicum nup oesclamaren t:tris abf te una hora cum maximo & academie dedecore &ftudiofo£r luuenu detriiueto impii/ cari ledi5es:qiibenfTime luculecidima artificiofiffimaq; Ci ceronisorat5em:in qexpticada infuifiiTimusuidebarisacho atamreliqftieiq;Sratii Papiniifyluas aOonuno Calderino diligdiffimemarratasantepofuifti,Quofanequidmagisab cotcuirheroricaprofiteda ufurpaf :alicnueft iudicaduflrgo quidem nuq potui adducuut nifi feftis ac feriatis diebus poe tam a!ique;quod gramanci eft proprium cnarraremjcum ,p

fitendae artis oratoriae munus:mihi demandatum efie uide> remjfediam quartae conci ufiomYnoftrae rationem alligney mus*

Aceruus Chryfippi idodenimiqm adlibro^ ipfius Chry fippi multitudine ab iis refertunqhi fic ultimum Perfii car^ men expofuerunt Jnuentus Chrylippe tui finitor aceruu Tu quidem infulfiffime Calfurnii m hoc quoqi exponendo uer Iu ab errore difcederencfciuifli,Qitidm*facias:cum per m/ genii tarditatem nihil ipenoui excogitare ualeas:& alienis ue ftigusfibi fit infiftendu^Ego uero nuq adduci potuitut acer uu Chryfippi ad libro^ Chryfippi ipfius multitudine refe^ reduputare,Nihihn*ucautfaIisautacuminisherethoc di/ dhufed ieptu |>rfus eet ab elegatiaq; fatyri alienu, Cumulus niqjIibroRiChryfippnqadfeptmera&ampliusuolumina a Diogeue Laertio fcripfilfetradif:inepteaceruus Chryfippi dicereftcu libro^ipfo^ cogerie dutaxat noa Chnfippo ui/ deaf c5fedus,Quare uel pignore depofitocotenderim aliu eeChryfippiaceruu*Acfi Chryfippi qde ipfius opera exta/ rentifacileqfnam fit huiufmodi aceruus colligeref “Ca.uc/ ro nulla repianf ;hoc argumeto nitonut aceruu Cb rippief feexiftime numeri denarii decies multipIicati;hoc H; cente narii fummannquod Perfius ipfe hanc fummam defignare cudetur* Auaru.n.inducit pho ad parandas diuiuas Ironicos hortati rndete fe triplicaffe:qdrupIicafTe:decupIicafle roga teq; Chryfippuubi fidere ac quiefeere debeancu ipfius acer ui finitor inuentusjcupiditati modu imponere nefeiat* Siqus dem cum dicatiam decies redit irugasjneqi ulteriorisnume/ n faciat mentionem: aperte mihi lignif icare uidetur dena/ rii numeri decies iterati fummamtChryfippi aceruum efle; Chryfippusnanq? centum talentorum fummamidiuitiarum parandarum cumulum condituiffe uidetur : quam fiquis adeptus cupiditati modum non impofuiflet : mfatiabilis Io/ ret iudicandus*Hunc ego ede Chryfippi aceruum tantifper exidimabo: dum aut ipfe aut quisajius hac meliorem affe^ rat expofitionem.Quod enim quidam putant ad Soriten argumentationem referendum mihi eatenus probatur : fi

mtelligiint chryfippum forite p additionem fuiffe ufum ica coftitueda diuitiaj^ fuma;q unufqfq; deberet ee cotetus.Sed de argumetatione auar us minime fencire uidetur*putaba ue/ rotearrogatiffime Calfurnnq dodtog* principatum affe&as aliquid pulchri fenfusnouaeq;expofitoisfup hoc in difputa^ t5em allatu^.Sedcu in tahoneftiffimu certamedefcendere aufusnonfueris;do<fliiamo£steuanifiimu efle nebulonem eaq^pfiteritquae non aliis modo exponere nefcias:uc^ ne lpfe qdem intelhgas:apertecognofcut*Argumeto funt Periii fatj? xsetqua^ne unum qdem obfcuriore ftnfum recte expofuifti Ve^: tuis ineptiis ita omnia confndiftuutaudito^: nemo jpi> fusquaedicercs,percipere poflec.Quare definat maligni qui danune aut ipfi foh imperia uideanfjaut quo tecum collati; elegantes habeanf;tantopere tibi fauere:teq? exponedis poe/ tis maxime apptu m ee:iactare;cu ne poetico^qu idem ope& ullam mfi uulgare teneas cognitione,Quod fi fatis fupqjofte dimus in quales quantofq; errores inter pfitedu labans * nuc unumfaItemdeqplurimiseo^:quos pnuatim miferandos pueros doces:aperiamus:ut hinc omnesmtelligant te no riii/ nusfc^M& orationi q carminibus exponedis ineptum eJtTcJd uerotx quintae conclufionisnoftraeedifertationefacile perci

pietur.

Illud Valerii maximi caput peruerfe& legi St expoi a gra^ maticis qbufda afTerrimus.Maior es flatas folenefq; cerimoni aspStificumfentetia.bn gerenda^ re^ auctoritate, Augu^ obferuatoe Apollinis pr^dicatoe,Vatum librisiporteto^ de pulfisihetruica difciplma explicari uoluerutjdunc quoqUo cuutdealiistacea:qpluresfuntqutbreuiterpoflint nunie/ rarittuaigenii tarditate ita cSfudiftuut ue^fenfummiferan di pueri;quosfruftraerudiedoscorrogafli:cu nihil pficiant nodu peipe potuerinTa ipite,n,diftrxifti ut qua? apte fepara da funttcoiuxeris:& cotra q copulada feparans , Pnmu naq; hsectnainfulfemmiu-copulafti, Apollinis praedicatioe ua^ tu<Hoceft:fibyiIa^ appollinisvDeinde tria qfequutun non nuus idofte coiucca fuereXibris porceto^ depulfis:ut libri r porteto^hoc e magica? ams;ut tu expofuiftua romanis de/

duo flagitiofeadmoduredegtftnquoi^primum e* ApoIli/ nispraedicatoe.alre^.uarulibris.rercium portero^ dpulfis* Nam romano^cermionise tum alnstq enumerat Vakrinsex plicabcinfirumapoIlinispr3edicat5e;hoc e oraculis refpofif/ q;apolhms;tuuatu libris hoc e fibyllmisjquoi&cura qndeci^ mri gerebanntu portento^ depulfisihoc eft eoi& qua? proten derenfcdepulfionibus.Siquadom.autpefhsautbelluautfa/ mesportedebatur futura;qbufda cerimoniis ac facnficiis ro mani ea auerteredepellerereq; (ludebant; Ac clamabis illud depulfusparticipiu e (Te neceflarioq; cum libris copuIari.Sic quidem tibi ita uidetur; qui &hebetifTimo es ingenio & pe,* nitus iu dicio cares,Sed ego ucl grandi pignore depofito con/ tenderim depulfiseo m Iocon8efleparucipium;fednonie6^ quidem fubftantiuu,Sic,n,depulfa declinarur ut repulfamt eum dicitur JHe m cSfulatus petitoe tulit repulfam.At dices mei pceptorev ita femp expofuerunt.Quafi uero deceat eu q

tuas profer nm;ac non mo fenfa:fed ipfum quoq; urebojfc Co texum puertcntes*Cum igitur in iis tam pucrilita piterq* labaris:quat ad gramaticam fpecTartin quibufqj fruuxa aetate cocriuiiluquid m usq ad rhetoricam pertinet;facere.eMudi/ candus^Profedonihilte effe ineptius jpfiteda? rhetorica 8£ tunpfi fautores pra?dicant,&nos cum ex multisaliis tu exeo manifelle colligimusjquod ne triaqudeuerbacotinuarepo/ tes:quin foediffimos in barbarifmos foloecifmofq; incurras* Quid Jgirur quifq miretunf i nullis prouocationibus potui/ fti impellivut inniedia Academia de rhetoricis faltem quat/ ftionibns difputares:cii 8t oium fis Ifantiflimus & differendi ronem penitus ignoresrQiionaq;paclo huius prfat qllionis* V n* bene dicere an pf uadere fit rhetorices f imsjal tera parte defendere potuiffcs:cuncq;argumetadincq;obieflis rndedt tibifacuItasadfitfQuaq.n.cuQuinrilianofentioibhdicere fine ee rhetoricesmfq; oibus q a qbufda cotradicutura ns an notatoibuSrndr.qsfdeprauatoesiliiusopisfcripfijtnpfuade re quoq; fine ce facile tibi ui argumeco^ cxtorfiffe ; fcepiufq^

dbi ipi repughareeoegifem * Ve^fuga tibipuIchcrnWcSr/' falai{!i,Noluifti,n.c6n]ittere:utqcgci opinionisac famae ti> bi falfoCalfurnii dutaxar nomine coparaftiud unica de litte ris difputationeamitteres,Quid,n.fecifres;cum ad fcdam 3 lientu fuiffet quaeftione^ Vtp/eadem quaeftio prima femp ex titraq; parte tractanda i'it:cum ncqj ipfam mtelligas quseftio/ nen£& ubi tractetur ignoresrTaetti aut certum eft eandem 4 ftion em no femp ab adore& reo prima effe tradadam: te ta/ nien ita uerfafferumt fepiusa teipfo fueris diffefurus, Fabm naqn.vii^deiftitucideoratorialibroiqftionehac^cite decide te adduxi ffdeiufq; dea abfte no peipi facile decIaraffe.Fabi/ p$,n,eandem quafftionem nofemper primam ex utraq; parte effe tradandam :ea quoq; ronejquam his explicat uerbis ; ni/ ffmrpbare.Deniqj in accufatoe inquittut uacuiTqj fe uterq; de |Jendat:priufqaduerfariumarg*uat:orum re^neceffe eft or/ dineeffe diuerium;Ego uero c5tederim hacFabii ratione;ni fi corrigatunminimeidquod ppofitu e comprobari. Nani nibrl impedit quo minus m caufis ueneficii:c^dis; repetuda tu m: ambitus fimiliuq,’ eade quaeftio ab ador prima reoq; fe p tr ac" iriminimecp neceffe eR; omni um re^ ordinem ec di uerfum.Quod fi clamaffes Fabii audoritati credendum ee tecum exemplis & Ciceronis & Fabii ipfiuscgiffemiqbuslu/ teclariusoftediffem eandem quxftioneni ab utraqjparteffas penumero prima fuifletradatam.Qutdru blatteraffestAd eouicia credoiquo^: ubi maxima eft copia: cofugiffes ; Veru ab ingeniofisdodifquuuenibusexibilatusexplofufq; merito fu i nes. Ego uero ipfos aptiffime docuiffem ueriflimam qde a Fabio adduci ronenuftd uitio tui fimilmm deprauatatmi/ h iq? pnm u : d u i II u d d i u m □ m op us ena r rarem : fuiffe corre/ dam.Eo^an.qui antea illud opusexpofuerunt emendareue conati funtnbiflagitiu ee:cu maximum infiunemoanimad^ uertitJneffeautmendamin FabiicontextuRausexiisq pau loante dfiximustapparer.Copiofius uero id oftedimus in his annoratoibustquasindcprauatoesilliusopensbreui emitte/ mus. Sed quona moemedari debet. Nepe mutua ablanuusj <§q exeplana ola ; q qde ego u i derim irefragetu r : e afcnben/ dusmi in mutua accufatoe Iegatur,Nam in mutua accufatoe

. ^uaeasvfmSTffyepiec gra<&df:neceffee re^joiuj ordtee;e2 dfuerfunncu urruq;eo^:qui fe iuice eode crimine accuftnt; oporteat prius fe purgare innoceteq; onderejq aduerfarium criminetunSic igitur e Iegcndu:ut egocorrexnne p ftantifti mus rhetor pa^fibi eoftmfle uideat «Quod fi tu ud huc fo Iu Quintiliani Iocu emedaffesuecu & nata & occafura eloqn tia uBiqi iadaresfego q ochngeras&ampliusi Quintiliani ip fius oratoriis inftitutoibus dephendi corruptioes ac plarafq; correxi:nihil ifta^ tragoedia^ moueo;minmieq; cu quo pia de iis q afiero;in aifputatoem defcedere uereor,Sed tu niehv us:quip ingenii tarditate nihil ia aut difputadoaut audiedo percipere uales.Quid enim is a quoquam ddcanqui ea quae exarte re&iilimeq; dida funnrephedat ac damner* Tunaqs cu in ofonetqua de /kademie rectoris- Iau dibusKaledis iistte q nunc arte oratoriam fpfiteris;cu fummo tuo dedecor tacete;habui:dignitatem quoqi corporis ipfiuscomedaffe dixiflemqi flaua Cafarie maximam prafe ferre animi lenita te:nuq d effr tifli blat te rarcmie poti usredl ore ut molle uitu/ peraHe q ut dignitate corporis graftatelaudafTe : ‘am apud gracosolim diclil illud uulgo fuerit iadatum,N corna tusequinon^Quafiuero&tucjcumilludfui? Gaagiu

pauci admodum exgracisnon fuerint coniati:&nu€ fere oro nesn5 folum iuuenestfed £t fenesicomati no pdeamfriu qfq prater te:qui fiqd unq cogitasuurpiafemp cogitas: ex uerb nieisflagitiiquicq potuentfufpieari#Caeteru ut meliu s hoc rechufqiabns:q puerfo non funt iudicio intelligaf ; tot us ii* le locus de mea orone hic defcribaturXSpIura inq alia q«ae de rcdorisnri generofi cate dici pofTetmo folumihiuideo p t ermitreda:fed excellete-quoq; ipfius corporis dignitatetqua maxime 3t princepes&; magifl ratus comedafcne uos longiore de tinea or one:cogor pterire„Quod qde mihi conmis mole/ ftii e:qdp uofmetipfi os illd coteplari por efh s : q;pbu :qgra/ ue:q modefhhq fit gratiofu.Quata flaua illa Cafaries pra fe ferat animi fenitateimanfuemdinemur^ tuis^corporisipecies ac fomia tam eleganter compadairape/ no digna ejflfe uideatur Haec autem eo liberius praetermitto:

£ 4"

na fempsut caduca atqi fragilia;prauifecit ac fercc5templit| VmcuqjammudifciphnisaComni uirtutugnein prinus cefu it excoledu;& quse fequunf #Poteftne qs probus re&oq; iudi/ cio pditus aliud qcaftii acpudicu oioq; honeflum ex hac lau datSismeae particula fufpicari^Profedo nenio nifi turpilTi/* musacftagitiofiflimusaliteratqjinbona par tetquae mihi di £la funt:aceipiet:cu praefertim lenitatem animi ac manfuetu dinem flauis capillis fignificari audior fu Galenus medico^ facundiffimus,Quid^quod non ta flauam Caefariem laudo q ea animi tranqllitatised indicium affirmo^AcfilaudaCem quidemnd rae redle fecifk cum aIio^compiunu:tu Lycur/

cile docere + fic*n,ut ripfiusuita refert Plutarchus;, dicere fo litus erat;Coma pulchros:uenufhores,Deformesaut fortio/ tiores fieri adolefcetes.Deniq; fi tatu ineft peccati i hac lau/ datoe:cur tucin difputaroem no defccdiflncu aduerfus inep tiffimr trescaluniastuasitresitide publicaui conclufionesd Ga^ : pnahaec erat,Ex artis oratoriae pceptisAcademiseRe clora ia Csefarie fuit laudatusrSedtuc urbis praetoribus

re hoc m attextu excufauerjs:quod .cotra meas coClufiones ar/ gum€?an non pofles:qnc5tra Academiae quoq; redlore dice r.es,Nunc iup nsin qbusnullu fefl: nomen recloris:curjiiecd difcep? r derredas^Nimi^: quia uaniflimus omniu impu/ . detifrimufqjnebuIoexi(lis;foluq;puerosftulticiastuaspdo/ cere pulchri putas,Cu uiris aut dodlissnifi forte couicns;c5/ gredi aufus esnuq*Quod fi in certamen defcediffes te ui ro/ num coegiflem:aut Vergiliu ereorisdanarc:autq ego de fla/ ua redlorisnr i Caefarie aixiffcm;approbare,Id,n, tertia quae ftionoflra petebat,

Vt^e ex artis oratoriae praeceptis ac Heroici carminis dignira te Aenea quadraginta&ampliusannosnatum a decora Cada riepoeta illis uerfibus laudant;

Reftirit Aeneas claraq; in luce refulfit Oshumerofq? deo fimilistnanq; ipfa decoram , Caeferiem nato genitrix lumeqnuuentse

Purpureum:& Ictos ocuIisafflamhoiiorestQufd nuftc blat terabis hebetiffimeCaifurmYVidefne aeneam a fapientifli/ mofmiul&efoqucntiirimopoera nulla re aliamagis qdeco ra Caefarie apollim fimilem defignarir Videfne te ut bubone undiqjliqueisirrentum^Si enim affirmans aeneam tam qua/ dragenarium exartea decora Caefariefuiffe laudatum: aper re profiteris redorem queq; nondum quinq; & uiginti annos natumaflaua coma reae meritoqs fuifle comendatum.Siti artem oratoriam principi poetarum uergilio putans auferet! dam:facies tu qdem ex ffulta opinione tua. Sed dodi omnes in te lapidesconiiciendoscenfcbut-Atclamabisut quofdana rui fimilestqbusnullaalia re magis placestq quod & ineptus es <S!ftoIidus;dicere audio; Vergilio poetae licuifle seneam a decora caefarie laudarejquomagisDidoni placeret- Mcuero in caetu praefertim philofbpho^&grauifTimorum uiuoruni non decuiffe fiauam Caefariem noiare, Quafi uero aut aene/ atti Didoni aliter comendare nSpotuent poetat aut ego in co uenru Stoico^ cymcorumue phorum oronem habuerinuac n5 potius incaecu peripateticorum eoruqjuiroruj $ utiacum animi dotibus bona quoqj corporisac fortunae ad 1 beate/ q; uiuedum necdTaria femper exiftimarut^Quareei peripa teticorum fniaab illis tribus d u taxat 6dau dari & uituporari unufquifq;potefl:,Contrariorum,n.eadem efle difciplmam nemoeft in Academiapraeter tetqui ignoret.Quero igif abf re an ab omnium corporis partium deformitate quifquitupe ranpoirit^Siconcedisiftatiminfero-Cuvnonj&a pulchrius dine IaudarifSi inficiaristiterum abs te queroian redeX.Pi/ fonem eloqueti^parensa feruili coIore,a pilofisgenisu puti; disdentibustaboculorum deniqjac fu perci lioia toriufq; froti tisde uultus turpitudine uituperarittSifatensjiterumqucro an fuerit comam praerermiffurusjquifuperciliorum memi/ neri t:fi quidem Pifofuiffetcomatus^Hoc tibi non uiderime comam fuerit praetermiilurustopinor uel inultus refponde/ bis- Ac ne tibi pfuadeas me haec finxifletaudi locum ex of One inPifonemfumptumJamrieTentisbelluatiamne fentiVquae ftt hominum querela frontis tua^Ncmo queritur Syrum ne/

Jcio quem <!e grege nouieiorum factum efle confulem, No» timos color ifteferuiIis:nopiIofacgen3e mondetes putidi de/ ceperunt:oculifupercilia:frons,Vuitusdeniq;totus;quifer moquidam tacitusmcntiseft hicin fraudem homineslmpu Iit;hiceosquibuseratignotusdecepir,fefclIit;iduxit:&:qu^ fequuntui%Qiud^nonne6<:prifcis .& noftns temporibus <S(a pulchntud,ine&a deformitate quibufdamnon hominibus modo: Verum familiis quoq; cognomina indita fuerunt:7 Ac ut de alus taceam:Calfurnius ille qui primus Befha fuit ap/ pellatusulIocenecognominedignatuselhquoduttmbeftBe P q fimilis uidebatur,Cuius quidem nomen cum tibi impu/ dentiflime arrogaris:cognominequoq; tuis ferinis moribus abomniq:ciuiiitate alienis ac truciiTinioori tuomaximecS/ uenicnn:digmfnmusesiudicandus,Cum,n,m mianisbellua in omnes ferarisine te pudeat pofthac ab omnibus Calfurmu baeftiam nominari.Cuni.momni gratia careas: nomen illud ioanes;quo grana dei apud nos fignificarur: tibi a parentibus inditumfminimetuismoribuscoucniebat, Calfurmus uero cum calefaciendis furnis:q erudiendis pueris multo fis apti/ ondir ' quadam prouiaentia appellari maluifti.Quaqm* Plutar* nusin una Numae Pompilii refert ex quorudam opi mone;qiiamcertenonprobat:GentemCalfurniam a quoda Calpe NunicT ipfius filio fu ille dcducTam:cgo tamen conte denm Calfurnios ita a calefaciendis furnis fui. fle nominatos VtFabiiafabis,CiceroncsaCicere,Lemuh ariete legumini/ busoprime coledis fuere cognominati, Neq;,n, eft nomegrae eum truculente beftia;qui me nuper ln barbarilmum icidif/ fe tuis miferandispueris perfuafifti:quod Calfumium p,F; litteram latinam citra ocm afpiratioem fcripfilTem,Siue,n, .acaIefaciedisfurnis;utegofetio:fiueaCalpo:tit quidam pu tant: Calfurmus deducaturofno p,f,Iittrram latinam ;non per ph.afpiratum:cum fut dictio latma fcnbi debet. At da/ mabis Graeci 0,9 Xutexam afpxratam fcnbunt Jd q dem ne rnionegat,Sedin fcribedisnominibusnoftns Graeci nihil Iit teraruma nobis mutuaturduifq; dutaxacfemp utuntur, Suf flamine Calfurm bclUaipuciifq; ac omnibus lmperuispfua^

dereetime prinium cfle mundi hommemfqmndone in e& qdem nomine fcribendo proferedoue ; quo folo nicens;quc> q; tantopere gIoriaris;barbarifmi foeditatem u ita re potueris unqJEgo quidem cum primum te accepi/ preto nero nomi/ ne Calfurnium malle nominari; putaui te aliquam paterni artificii rationem habuifTe.Cum enim pater tuus dt Carbo/ nariam fecerit & furnorum ferri fundendi calefaciendorum curam fem per h abuer it ;credebam te ei ;qui tegenuit; aluit; educauit;ac utbonis artibus ffti tuereris nullis parcens impen fisifuumqifepenumero uel neceiTariis defraudans genium: omni diligentia curauinaliquid grande referre; memoriam/ q; ipfius artificii ifta nominis a calefaciundisfurnis declinari arrogatione^eternitati comendare uoIuifldSed cumCalfur nium per ph,afpiratum;ut Graecum nomen fcribendum af/ feras;iiideo te ut in rdiquis.Sic in hocquoqi in patrem maxi meimpiumfcmper fuiiiejsenim cum ardore tui uidendi: quem feriedtuti baculum columenq; Xibi praeparatum eile pu tabat;Bonomam ufq; ubi tunc quoqi degebas paedagogus;e^ alpibusBergomatumpedesiuillenacqfibi magiflrum Za? mnurmSic enim antea in patria uocabarisiindicarer lenire neminem poiTet;tandem cafutibidbuiauit;accum .,-xtram itingerae dextne:teqr&: amplexari 8C ofculari paterna cuperet cari cate : tanta impi erateabfte fuit repu I fus;u t eu m nolueris agnofcereparctemjneqrullisblandiciisullifue precibus; aut cumfqfacer doris exhortanonibusadducipotueris;utinoc/ culto laltem cum ipfo colloquereris , Omne igitur fpe;qul in teinfeltxipater collocaratabiiciensidomum tnftis admo/ dum rediit,Vbi cum a Vicinia tota;quidnam ageret magiffer Zaninus rogaretur ; barbare quidem; fed tamen non inepte*’ Nefcio ego refponditquidagat,Sed iam no Zamnus:fed fcal forniusnommat ;6£ qdem me bencfcalforniauit;hoc cfl ma gnopere decepit, Montani naq; Bergotnates Scalfornias dece ption es a tq; fal lacias dicil tJta no minus in pf em q in patria; qua ipudetilTimecs afpnatus ; igratu fpiuq; repradtmfti.Et te phise moralis peritum ce metiri nihil pudet cum qui pare tespatriamqmon agnofcunnExfmadi phorum^ iurifeon/

fultorum inter fgnomfniofos infatriefq? habeantur At dices* nihil prohibet ed qfit ma!us;phiiofophiO moralis tnee pe/ ritum,Curitaq;,IVI#TulliumnondefendiS‘;aquono5Pano/ Cii Stoici diuifionem minus bene f ille reprohenfam in pri/ mo de officiis fexta coclufionc noftra corcndmiusf Quid de refennre debet eruditi iuuenes cum Ciceronem iprmn libro de officiis profertim extraocm ingenii altam pohtum;ab er rore liberum proflare nefcias^ Ego naq; hanepropofui coelis fionem non ut Ciceronem erroris arguercm:fed quo omnes ftelligeretiteut a bonis moribus: fic a philofophioquoqimp ralisRudioprorfusalienum efle* Coccejam conclufionem ipfam explicemus*

Triplicem capiendi confilii dioifionema Panaetio Stoico afTignatam minus redtein primo de officiis a Cicerone regrae hefam fui /Te contendimusrQuid afferes pro Cicerone Cab furni BeftiafEgonaq; Panotm minus bnrephcfumficondo* In triplici capiedi cSfilii dehberationea Panaetio affignata duopeermiffa inqt Cicero:cu aliqd in diuidedo pterire ma ximuiBuinum habeatur*Ncc.n,folum inquit Vtrum hone ftum a ;?rpe findchbcrari foler.fed etiam duobus propofi iis hontftf is* Vtrum honefhus;Iteq? duobus propofitis utili/ feus,Vtrumuulius,ltaquamiIletrjplicemputauitefferatio ne: in quinq; partes diftribui debere reperitur* Ego contra non aliam cj triplicem capiendi confilii rationem poruiffea Panotioalfignari contendo *Cum,n*Stoico fe&o addidtus fuerincomparariuogradu quem non admittit Stoico^ dog/ matuti non debuit.Re&e itaq; triplicem capiendi conhln de^ Iiberatioem ex Stoicorum fma Panotius inucxit* Nam &fio neftune factu fit an turpe dubitaturi conducat id nec ne de quo deliberaturi utrum fit proponendum ; quando utile cum honefto pugnare uideturJVfrnus recte igitur Cicero hoc loco Panotiu reprohcdiiTeuidetunTu q primumlumelta lio te ec iactas:qd pro Cicerone dicastnihil hcs,Ego fic eunt defendo;utafferam JVL Tullium: qms in opere d? officiis Stoicos fequatuneo tamen in Iocoiut Academicum ab ipfo Jrum Stoico^ dogmate;difftntirc;ficq; Panotium no miuna

reprathenderef qui de officiis praecipiens maluerit Stoicae (edfaedogmatis:qcomunisoibusferehoniinibusconfactudi nis r5netii here,Sed haec tibi Baeftia no folum funt ignota. Ve rum ne pcipere qdem uales. Ad ultima igitur coci ufibis ap/ probationem reuertamur.

IlludEnnii dicflum in primo de officiis pperam 8i legitur &exponitur;5dlmacidas fpolia fine fanguine & fudore*Tu qdem beftianunq diurnum illud Ciceronis deofficiis opus legiftfiSed cubiatteres me huc locum d eprauafiejno minore es i errore;quin potius maioreig ii q ha&enusfic & Iegerut 51 expo£uerutJllx,n,facilemeampbabur corredicnc;Tufiue fperitiafiue iuidiajfiuepotusutroqj ab iftotagradi flagitio (tarenodefiftis.Na&una duflioinduasdiuidifr&quodeft uerhumad nomen efleputatur;& deniqjquodeft p imperas nuum modum cum quadam increpatione legedumud enu/ ciatiue citra uliam obiurgarionem ef fertur, Sie,n, fere expo/ niturutSalmaciuocandifitcafus;das uerbum indicandi:^ fpolia cafus accufadi, Vt intelligatur; o falmaci tu das & tra/ disfpolia fine fanguine &fudore:hoc eft;fine ulla cbreptione Ifta uero mihi no expofitiojfed deprauatxo uidetur enim hocin ibdlesdidfum haudei diffmule:quod nuncqupqjm probris ufurpaCLpugna cum muliercuiisjcum uiris at neco tendas,Quare mihi fic uidetur Iegedum:ut fpolia imperan difituerbumn5cafusaccufandnquemr5carminis#Efi:,n,he roicuni:non adnuttin&Salmacidas Grecus fitaccufatiuus utficintelligatur^MollesatqjIbelles uirgines^qlisfuifreial/ niacis legitur expugna,Nam ut inqt- Sex,Ponipeiu$:q feflus aplerifq; imperite nominatu rjcum Feflus pronomen efle nuf q i ucn i a tu r,Salm acis nym ph a Caeli 8t exraefilia molliffima fertur fuiflecaufafontisHalycarnafi aquae appellanda Sal/1 macidmquam qbibifletumo .impudicitia? mollefceretob eam remiquodeiusaditusanguftaiusparieubusoccafionem largituriuiienibuspctulantibuspuero^ pueliaruq; uiolada rum:quia no patet effugiumdnde Ennius falmacidas fpolia fine fanguine 8t fadore,Eianunc Calfurni Beflia perfuadere pueris ftude me huc quoq; locum corrupifie ;cum 8C fenfus f tegritas 3t carminis qualitas Ipolia V erbun? efle aperte decla

rent.Sim, nomen efTetmltfniam fyllabam:quaenatura breuis efhprimam dactyli efle oporteret*Quarecorruperim ego an correxerim hunc locum uiderint doZh uiri;quorum iudia/ um ut plurimi facio:fic tuu tuiq; fimilium nihilipendo pror fufatq;contemno,Quod fi uel minimam tuorum puerilium errorum particulam attingerem:&cruditosiuuenes optun/ derem:& huic fer moni fmisnoninuenireCQiiidai.tu redte exponasjqui per ingenii tarditatem n5 modo nihil ex te lpfo excogitare poffis:£ed ne aho^ qdem enarrationes percipias? Num eft miferadis pueris expcdtand urntut hiftoncu alique recte fibi praelegas:cum Suetonium candifiimuui lucidiffix niuqjfcnptoremtam flagitiofe corrupifie deprehendaris? Num Perfium aut Horatium aut aliquem paulo tcrfiorem poetam cum alienis demum expofitiombus tibi fit infiften/ dum?Num Ciceronis rhetoricos aliudue egregium opustcu natura ab artis oratoriae 'totiufq; philofophiae cognitioe peni tus fis alienus :nihilq? inter 1 egendum inifiuerbo^quanuiul go dnc conftrudtionem & qdemconfufeafferas?Hinc‘ fit Vc liue poetas fiue oratoresifiue hiftoricos explicare conerisni hil t n operis inuenireuaIeas:quod diu auditoribus ruis placere pofTit*Nam cum primum aliquem uel pulcherrima auctore praelegere caepiftnuteum deponasac dimittastaliu/ q; incipias: tantisper efflagitare noddiftunndonecuoti com potesefficianturjnoquod digna cognitu operanS libeterau diunnfed quo te ad fenfapratftantumaudtc^exponeda per inde atq;afmum ad lyram natum ddudant.Cuiigitur mira/ dnmfi toti Academiae ita es ingratus: ut dodtiflimus quifq; honons^AcademiaeipfiuspubJicarqmtilitatisamantiflimus a munere profitedi:cui es ineptiamus d uirili fua repellere ftudueririAcfitedte&occuIrejut aequifrimis Academiaele/ gibuscauetunfuff ragia in pvxides fuiflent comedta: ineptiis tuisdigniffimamnup tuhii^repuIfam,Nonfolumm,noue &qumquaginra iquotfaneprb te non tuhfhtSed ofaferefuf fragiaprecibusquorudam fprerisjaduerfusRoIiditate tuam eollarafuiffem, Complureshaq; eruditi mucncs:ne tuafla gitia comprobare quorudani improbitate uiderentur fuffra

gmmferrenofuerunt,Quamobrem fi tibi reiJte confulere Icircsjprimo quoq; tempore arti oratorise profitendae renun ciares:Ad aratoriaq; maxime lllishumerisuftislarcnbusafti oristurpitudininfti totius corporis uaftitari conuenietemd tra moram teconi:erres;neq;comitreresutinu*tis:ac reclama tibusigemoirimisquibufqiiuucnibusdariflimam omnium Academiam tuis leptifTimisfirmil ac flagitiofTifimis lectioni bus Dollueresatqj infamares,

.

/

. •

V .

M:

C

RAPHAEL REGIVS HIERONYMO DONATO MARCOQ VE DANDVLO CLARISS.ARTiVM ET IVRIS VTRIVSCT VE DOCTORIBVS AC PAVLO PISANO SAPIENTISSIMO ELOCX VENT1SSIMO Q^VE SENATORI FELICITATEM,

Tfifciouos maioribusdiftringi negociis:quc commode noftrasnugasaut legereaut audire c pofTitis:dialogum tame mihi nuper cum quo/ dam Calfurnio Beftia de nonullis Quinti lia/ m locis habitumtuobjs defcnberedecreui: fi/ mulutperqacriiudicioueflrofubiiciatunfimul utuel hic aperte cognofcatistquamoineirorequidam uerfentunqfub diticio Calfurnii nofeduch iftum numero dodto^r uirorum putant afcnbendum,Adeonaq5rndis:tam nullo ingenio: ita diftorto eft iudicio:ut me fane q poeniteat grauioribus qbuf dam quaeftionibus Hermolao Barbaro fiudio£> fpecimini di caris ipfum in certamen litterarium fuperiore^ftate prouo/ cafTe.Tametfimmidebam eum ineptum maximeq^infulfum effetf tunc in difputationemdefcenderenoluiilejminime tamen adduci poteramtut eorum:quae ne mediocriter qdcm dodtisignorafuntnmperitum elTe putarem:cum prsefertini fe omnibus d odiis anteponat ,N unc uero quid de ifto fit fen/ ciendum ex hoc dialogoTi quando uobis ipfum pcurrerc ua cabitifacile diiudicarepoteritis Jn quo qdem foloecifmosab ifto inter difputandum admifTosdi mmusmihi reprtehen/ fosuideritis;nihilefl:quodnnremini#BefIiaenaq:adeo rufii cus eft fermorutnullam admirrat correchonem.

Valete cIarifTimaftudio^omameta,Paduteidibus martiist Mccccxxxviiii,

raphaelis regii in nonnvllas fatva^

RVM CVIVSDAM CALFVRNII BESTIAE EXPCU

SITIONVM CQNCLVSIONES,

Ora in epiftola Fabii ad Tryphonem pro fune duntaxat quo haues ter rac ali igantunaccipienda eft mon pro aura ; ut qu& dam putant*

Nu da? artes in prologo Fabii ipfius f perite ad diale&iea m& thematicafq,' difciphnas a quibufdam referuntur.

Illud eiufdem Fabii in pnmo capite corrupte legitur. Qua/ re praeripienda funt optima;quae fiquisgrauabitusnon rati ooi defuerit fed homini.

SenfusiIIeineodemcapiteprimo,Du tamen intelli£*tuf id quod prius dixi:bonum eiTe,hoc remedium : ftu jb eo fnit confufustqui bonucu remedio putauit copui^ndum

d

RAPHAELIS REGII DE QJ VATVOR Q^VIN- TILIANl LOCIS CVM Q, VODAM CALFVRNI0 BESTIA D1ALOGVS RAPHAEL, CALFVRNIVS* ; Raph;

Eri puerorum turba (lipatus Calfurnii citra omnem profeflioms tua? rationem:melapud fcholas grauifTimis conuiciis es aggreflus: quP' bus idcirco nihil rndi:quod ab iftiufmodi lur glis do&os pbofq; uiros femper ab horrere anf --===_, maduerti * Nnnc in corona pftantu ingenio do arinaqj iuucnqm fcholafticorum cum fimus; cur calumniis pmiflis; non conaris ea refelleretquibus nuper quofdam ex erroribus in ipfoftanm Qtiintiliani principio tibi admiflisS palatu repraenendi atq; lrnprobaui^ GaLQuos errores di cis,Ego non committo errores;ncq;frc dixuut tu rephendifti RaphaehSquoti/am pacSo igitur illud in epiftola ad Try/ phonem Bibliopolam expofuifttfSed fi tantopere efflagitati tur;q tu affirmasjpermittamus uela uenm;& oram foluentiV bus,hn pc ur*Qiio inq tnq ora ee accipieda dixiftif Cal; Ego qd’ ora fi inueniatur pro fune;quo naues ad terram

liganti i dicit Torrellius;fenfui conueniebat * Sed qd' ego

nunquam legeram oram in eafignihcatione,Et quis Tortellf os alleget Liuiu innono:tnnodicitcuiusdecadis:&ego nu q potui inuenire, Raph.Ifta funt ex iis quaeda:qusemihi 8C repphenfa& magno dochflimi cuiufqjaihpulatu ex Acade/ miafuere explofa,Cum»n,addubites:ut£!oraprbfunerepe,/ riatur ; profitearifq; oram lneafignificatoetenunqaiaduer rifre;Veriirima ea eflecolligunf :qux ab eo^ plerifqnqui illi pr^leclSi interfuere notataullico fuere diuulgata/Te in Tor telliu ut perperam uerbuilJudexponente;petuIantiffime fu iffeinueclu,actandeafreruifTeitaoramihi p aura ee accipi endamjutploft^p plauflro dici confueuin&fortafleauram potiusecfcnbendu,Neq;,n,fien p5t;utoriun ea figmficatio/ ne accipieda probarisjqu^e tibi tum ambigua;tum ignota fo> ret.AIioqifludneeraudo^fcriptaexplicare^audito^me tes penitus ipljcare* Quam uerolcita fit ifta expofi tio; no ab

re fuerit diligetiuspfcrutaruAc primum quo furore duiftu Tortellium re&iffimeoram jpfunejquo naues terrse alligan tunexponetem:tam impudeter lacerafhY Caf.Videf nbi ' TortelJius in oibusbenedixiiTe^ Raph, Minime uero.Ho/

mo nanq; fu/t*Neq; omnia polfumus ocs,Sed de plerifq; bene pcepit,:& de hoc adeo rectemtq contra fentianprorfus& in/ ♦ genio & iu dicio carere conuincarur.Neq^n.ora in ea epiftoJa - aliter q pro funeaccipi ponneq; aliter q oram legi* Cah ^pud quem inuenifii oram profune^ Raph* Cum apud alioscompluresuuinquarto Fabii ipfiusuolumine;ubi de narrationis breuitate praecipienshoc fubiicit exeplu , In por/ tum ueni*Nauim profpexi:quanriueheretinterrogaui:de j> cio ccnuenhconfcendfSublatae funt anchof^Soluimus ora; ouecti fumus, CabEtego uidi illum iocum Quintiliani* SedueIlemutadduceresaIiumauc3:orem/ 4Raph,Si accura^ te illud Fabii exemplum legiITes:nunq teoram pro fune in/ uenifle pernegailes ; cum Iole clariusconftet oram eo in loco nulla in alia figmficatione q pro funeaccipi poire,Neqj,n*ad aliud uerbum q ad illud foluimuspoteft referri , Quare fa^ neqmironcuraliuexpofcasaucfore^Vtm.nulIacer^v AriV ftotelis interptatio ex peripatetico^ ferttetia q qua fius

Ariitotelis fumitur uerbis;e habeda;Sic Quinti liam a lp

fius uerbis comprobata:alterius teflimonio auflontateue \n/ digere minime uidenrur,Neq;,n,ueI teiudiceibioraproau^ ra accipere polTumus,SoIuimusoram;cumneceflario ad uer bum illud folaimus referarunnifi forte putas Fabiu ita i utri busaurasinclufashabuifle*ut aeolusuctos VlyiTi olim tradi difle narratur* CaLEgo fcio quod non inuenitur ora pro

fune;& ideo non potes probare teftimonio alicuius alteri/ us* Rapha* Ego quidem faepiusmelegiffememinbfed auctorum didta nunc mihi non occurrunc.Neqj enim hodie quenquam auftorem euoIui:utid inuenireni;quod mihi mi nimeeftcontrouerfum:cum prsefertim te in difpurationera defcefurum nefciremmec tamen fi fciflem in eo inueftiganx dotempuscontererelibuifTettcumcui Fabii audtoritas fa/ cis non eft ; is mihi fatuus efie uideatunGeterum tibi mos

d 2

geratur.Eccehoc.fXiuii mihi dictum occnfrir Jn ipfis quo qurepidatum eft nauibus:dum ne hoft es cum fuis fimul ir/ rumperent: trahunt fca!as,oras& anchorasne in mohedo mo raenettprxcidant.Vidcfne oras hoc loco duntaxat proru/ detibuseffe accipiendas? CahEtcgofcioq, iftud dichlad duaturaTortelliotfedfortaffefidum efbquia dicit q>iftud fcribituraLiuioinnonohbro:&ndicitcuiusdecadjs, Ra, Recte me tuaj* ineptiarum admones:quarum fer me iam eri ©felitusX^is crederet Calfurniunr.quifeprmium Italiae lu meti primumq; mundi hominem ee laetat, Calf.Et fu for fafle* Raph,Scid fummopercq; laetor mihi rem effe cum

tanto uiro, Sed quiscrederette ea ignorare:quaene mediocri ter quidem doaisfunt ignota?Quis,n,uel muialismagifter ignorat Liuium centum 8C quadraginta libros ita in quatuor/ dccim decadasdiftinxifle:utlibrorum ipforum ordo mini/ me fuerit perturbatus?Nuquamneanimaduertifh*T#Liui/ um modo in,xi*nonunquani ln.xxr.inrerdum in,xxxv,& de inceps citra omnem decadis mennouem:cum ab aliis gram/ mariemtum a Prifciano allegari ( Quate defineTortellium conuinj? mfe&ari fcite atqj eleganter Liui uerba afferentem: ac p< s mcipe contemplari:ut fatyri uerbis utar * Quam fit

tibi curta iupellex.Sicnaq; facile perfpicics;an fis unicum Ira . liae lumen CaLEgodeiftis minimis pa^curo:dummodo intelhgam maiora punda totius lingua larinae:quae tu igno^ raspetutus, Raph Jngcnu^fareormultaeeapud feriptores &graecos&latinosquaemihi minus pcrcipiutur,Sed ubi haec minia defunmaiora il la:q tibi cognita ee iadas;h temef loeu inuenirefolent^Caeterumjad oramfermonem referamus, Cal.Nondumfciuifti mihiadducerealium audorem q Quintilianum:quiorapofuerirprofune, Raph.Simihi omnium qusecuq; legi :mcmoriaefTet:facile te qplunmoru audorumfcripnsGbrucrem.Sedcumne fperandum quide hoc fircuiquam:ut memoria lectorum audi toruq? omnium

tenaci fit praedmis:fanequammiror:cur tantopere idamecf ffagites:cum pra!fernm:ii Liuii decadas dii igcn ter euoluens facile fis depraehenfurus te petulanter nimium in ToncJlm

fuiffc fucet nm.Sed detur tibi id quod apertefalfum cfbora pro fune alibi non muen ri,Ego tamen uel grandi pignore de poftro contenderim oram in Fabii epiftola ad Triphone nui la in alia fignificatiorie e fle accipiendam* CaFEc ego dixi

quod erat bonus fenfusifi ora pro fune reperiatur, ^ Ra, Ego uero uel decem aureisnumisdcpofitisafleroeriafialibi non reperiatubminime in alia figmficatione q pro fune m ea epi ftola oram accipi poffe:tcq; ipfumnifiptinax eflemalue/ ris q ratoi parere:ui argumento^ fareri compellam* Cal*

N uq id facies, Ra,Si mihire&erefpoderetenonpigue/ rit:Ego idfhtim effechim dabo,ScntifnF Fabium in primis: ita Saerfumefle&degantemjut nihil ineius feriptis minus bene ornarcue pofitum dephendatur* CaI,Sentio&itae Raph, Atduouerbaidem fignificariaincontinentibus fenfi bus ufurparedongea Fabii candore om3tuq? uiderur efleali enum-,Sic,n*inquit Fabius,Sed fi tantopeemagiranrur<: q tu affirmas;pmittamusueIauentis:&oram foluetibusbenepre cemfOra igitur fi non profune:ut ego afTero:pro aura cerre: ut tu puras:accipietur,Aura uero eadem cum uentoe^ iodi/ catunrametfi aura lenior. Ventus dicatur efle uehe citior* Deindefioramprofunenonacccperimusad quod- :i uer/ b um putas referendam? CaUEgo dixi quod fi r r fune

inueniaturidebebat conftrui cum parricipiofoluentibus,Si $ aura ponatuncum uerbo bene precemur, Raph, Siap ti fTtme demoftrauero Fabiu alte^ linguae Iatinae lume; f foe/ diffimu coiici foIcrdfmu:fi ora rp aura accipiaus:fctiefneora jp aura ibi fui fle pofua? CalFNunqidoftendes, Ra.Tibi quidem qui mgcnii:rarditate nihil peipere ualesifortaffcnu q.His uero fcholafticis iuuenibus& ingenio^ dodrina pol/ lentibusideueftigiodemonftrabo,Nam fi ora non pro fune accipitur:fedproaura:pculdubioadillduerbumprecemur referatur oportet * At precor uerbum cum aduerbiis illis be ne maleuecopulatum folo contentum :eft dandi cafumec un quamaccufatiuum admittitmtcum dicitur.Amicisbenenm micis male precandum eft* CalEIftu d manifeftefalfum

d J

e;quia prectfr fernper cum accufatiiio cdrtftrtiitur fquodeti/ am pueri fciunt, Rapha Tuos quidem pueros uen fimile eft ignorare id quod tibi quoque eft ignotum,Sed pre/ cor uerbum;utfine illis bene maleueaduerbiisaccufatiuoiu gi omnes facile fciunnita cum illis copulatum accufandi ca/ fumrefugercicum hadenusnunq afaduerteris: pueros tuos docere minime potuifti, Cal,Ego n5 foleodocere meos di fcipulosfalfamgramacicam, Ra# Et cur alicuius au idontate roneue aliqua id no oftendisefTe falfum:quod ego ita ue^» ec contedo; V t qui cotra fentiannihil fciatf Cal* Audoritates nunc non ueniuntinmetem:cras mille adduca. Ra.Etiamfi tota peruigilauerisnodemmullum tame ex lati

• niscomperiesaudoribus;quiabiftoerrore (lare uideatur, Neq;.n,citra ronem eft ufurpatummt uerbo precor cum illis aduerbiisiunclosaccufandi cafusnonadiiciatuncumadueiv biaipfacafuum uicefungantur,Perindcnaq;dicimus, Indo/ dis pertinacibus male precemur ;ac £1 malam fortunam illis :precari dtceremunQuapropter ne Fabius in tantum foloecif mum mdcuifocoarguatunora non pro aura;ut tu expofuiftt ied pr fune duntaxanquo naues terrae alliganturjaccipien/ dam e Anemini eft dubitandum, Cal, Ego jpbabo cras mu!maucloritatibus:quod precor femp coftruicur cum ac/ cufatiuo:6i fic offendam te bona^: littera^ efle igna&r,

• Rapb, Eopadopariafecerimus,Hodienaq?nonarnetorica

• modo mea potiflimum opera uifus es alienus:ue^ ipfa quoq; gramaticesrudimentaignorare,Sedquanam ratione tutans id quod fecudo loco reprehedinudasartesaFabioaccipi Di a1edicam,Geometriam:Arithmeticam;Muficam: Aftrolo/

'giam,Tametfi,n,quibufdam placet ifta expofitio: mihi ta/ men nunq potuit probarnut quae Fabii fenteuae apertiflime aduerfari uideatur, Cal ,Ego non dixi fic,fed alirerex/

' pofui, Raph.Nihil facilius q ad inficialem cofugere fta/ tumtcum praeferrim ex multorum fermone acceperis q ma/ xime a Fabii mftituto alienum iftiufmodi fenfum;in philo/ fopho^ auditorio mihi nup agtiflime fuifle demonftratu*

Sed uide neturpfusfit fmpudetiffimeid ncgarcjqirod trml? ns audienbusafleruifti:cj ingenue profiteri te humana fragi litate lapfum cfle. CabEgofciome notfeffelapfum; Raph, Quonam igitur pacloeApofinfl:il? CaIf,Egodixl quod nudas artes pofuit Quintilianus pro libris: in quibus ' omnia praecepta alicuiusarns non traduntur, Raph*

Tu quidem enarrationem meam referre uellcs /Sed cu eam •* nodum plene pcipepotueris;faciIeapparet teilliusaucloren fuifre:ficq5utqteaudierut:te{Htur:expofuifreXu ueroidti ficieris;ad tertiu fi placet erratu trafeamus, CahTu femp diasmeerraffe,Egon5erro,Tu esilleq erras; Ra,No ifi/ ciaseomequoqnterdu Iab^Sed i defededis erroribus perti/ naxeehaudquacj cofueuuQqarefi tibi minus rede aut dite reaut dixifTeuidconmecorrigasuelim, Cal. Tu dixifli; ut mihi fuit reiatuicu me carpebasjin prima Quintiliani epi ftola:cuneq; prima fit neqsfcda, Raivleqdeanipfa ftatim ^Quintiliani ad Tryphone epiftola te i maximu fcidifle erro repdicafle recordorjn pria uero dixifleno memini ,Quod tnfi dixinoanimi fed linguodutaxaterrorfuit,Tu Ci alia n hes;q rep hedastad tertiu locun quo mihi grauiter admodu 'Crrafleuiderisreumamur, CaKQuiseifteloa * Ra, Ille uero e i prio capite;ubi:fic Fabius ai t, Quare prae, j da funtoptimatq fiquisgrauabitunnorationi defuerit:fed hp/ mini.Quomddo legifti defuerint numero plurali:andefue ritfmgulartf Cal, Anteq tibi refpondeam:uolo uiderequo modo procedentia intelligis, Quae fiquisgrauabitur ♦ Quae cuiufcafusj' Ra, Tu quidem difputandi lege peruertis, CuniJi.tuasexpofitioesimpugnenntuumeflnorogare. fed refpodere,Quare pueriles lftas mitte interrogatoes : mihiq?: vut moris c:rnde, GaI,Tu ignoras iftud&ion5uisrndere, R,Hoc tibi qd difficile maxfeqjfcodituuf. Mihi uero adeo uulgatupuerileqnut ne dubitare qde de eo quenq exifhme* Quis,n,euelrudmpuero^:qn5uideateoinloco:quo rela tiuu accufandi cfle cafum? CabQ^uidam mihi retulit quod ru dixeras efrenominatiuucafum, Raph, Meti/ tus eft ille quifquis fuit s quo te : qui me litteras ignorare

fcmpCr caIumniari$:faIfo gaudio afficeret atque irrideret: Sed quo tandem pado illud legifli defuerit an defuerint? CaLEgo cum domio Omnibono praeceptore meo lego defu erit numero fingulari:& ita effe Jegendum praecipienda futu ri temporis manifefte docet, iUphu Qumnlianseua gae moderator fumme iuuentae>Gloria Romana Quintilia/ nc togae, Ih cuius manus peruemfli exponendus?Tu qui rhC/ toricam in Academia profi teris:praecipienda eo in loco futu^ ti temporis dTe participium afferere non erubefcis?Cum pu en nomina a par ticipiis difeernere nefciunngraui ter a tnuia libus magiftrisuapuIarefoleht,Te puerorum magiftrunnfta ignorantem non indicabimus flagris fubiiciundum? Cal . Tu potius quam ego uerberadus efles: cum grauabitur quod , eft futuri temporis;manifefteoftendat: quod praecipienda e participiumfuturitemporisi Raph, O medici me/ diam pertundite uenam,Videquo ce lftud tuum deducat ar gumentum,Multigrauabuntur praecepta a Quintiliano tra/ dita:eritne hac ih oratione tradita futuri temporis participi/ umiut gratabuntur uerbum? CaLEgo dico quod eft fu tui ]uia nulla praecepta adhuc tradita funt a Quf

riliat .aph, Si quicquam eorum quae a Fabio tra/

dur 4>£rciperes:mmqiftaaboi ueirtate aUeha: in corona praeferam tot podiiTinrorum luuenu m tam temere iadares. Qui enim fieri potefhur nulla Fabius ad eum ufque locum tradideritpraecepta;quiiamacapitisinmoparentibuspra?ce permur de filiis natis ftatim quam optimam fpem concipiat; eifque nutrices in primis & bonis moribus praedi tas & reae Io quetes adhibeant;deindepedagogos;quiaurfint dodi :.auc fenon cile doctos fciantvTum ut pueri iter quos educabitur futurusorator:& probi fmt:&bene loquantur, Videtume ti bihaec p recepta non efle, CabSuntbn. Sed parua&leuia# R,Ego difficillimafadu ea eecotederim,fed logiorefermo ne opus eeaQuare ad robum redeamus, Velim mihi cam af fignarcs:cur defuerit unitatisnumero putes 1 eged u ee, Cal, Nolo teiftud hodie docere:quia tunoimelligis huc locum;

&uis corrumpere, R, Vter noflmm corrumpat huc lo cum doctorum fit iudiriimr. Ego *qui dem mese corredionis ronem ita firmauhut doctis omnibus:qui eam acccperunnue niFima uidearur -Sedpofteaq iltarua perfuafione lalfa fruis q difeere magisifoediiTimaquatuor ea flagitia:quae mihura philofophorum auditor;orepraehefafuere:benignae tibi co donentunadeaq; quae nondum indifputationem fuere adda dtauranfeaus fimul ut ueritas elucefcacifimul ut errores diff feminari ex Academia explodantur. Scito eninf te hadenus cum nendum fex odoue fumum Fabii paginas praelegeris q/ draginta & amplius loca tum corrupte legifTe;tum peruerfe expofuiffe. Cal.Hgoomrua bene expofui JDic unum ex is

qu^ male uel legi uel expofui, R* Negabifne te per* ueffe illud falcem expofuiiTequodego ultimo loco notaui. Dum tamen intelligatur id quod prius dixi bonum efle:hoc remedium.Cum bonum remedium ita confuderis:ut ad bo nas nutrices dodofq; paedagogos afferuens effereferendum? Cal. Nefcioquid dicas,Ego bene legi, Rf Qua

bene expofueris facile dnudicabunt : 11 praeftantes r rit

' quibus no eft ignotum iremedia non fanis;fedaeg rotis - a

x3t adhiberi folere,Nutricibus cerre male loquentif aeda

gogifq; imperitis remedia forent adbibendaud jod legati teraFabiopr^cipiuidebit;quicunq;itadifl:inx ad nutrices recte loquentes dodofq; paedagogos: remedium ueroad eunuqui alumno adefle praecipitur aiTiduus:refera/ tor.Quod quidem fiquo ingenio efles:facile ex illorum pro nominum id & hoc eleganti ufu percipere potuifb, Vt enim id pronomen longinquiori nta hoc propinquiori refpondere foler, CaLEgofcioiftamdiusqtu.Dicunum aliud ex iis:quae male expofui Raph, Quamlibentiflimeue

ro.Quonam modo illud Jegifti in capite eo:in quo Fabius deluteris uerba facir:’An cuiuilibet artis efhdiiud-icare litte/ rarum fonos, Cal. Vellem pnus:quod tupihi expone/

res quaedam ianterora, Raph. Tenon decef tergiuerfarit

cum praeferam uideas omnes hosfcholafticosiuuenes tuam

ad interrogationem conuertaris, Quare fi meinonuisthoru faltmi habeas rationem ;qui omnes abfte efflagitant: Vt quo pacto id legeris:tandem in medium proferas, CaLNe/ mo eft in Italiaqui lftud fciar. Raph; Maximo qui/ dem omnium rifu iftudfuit idcirco exceptum : quod peni/ tusn5 eft falftun:cum te id faltem ignorare imprudens aper/ tefatearis.Quare fac inftruchorcrasm difputationem reuer taris, Poftndie cum multo plures q pridie confluxiffent& fcholaftici iuuenes& dodtoresjanguftiffimeq; federcmus,Ec quid lnqCalfurninonftaspromiiTis^ Cur me penitus litte/ rarum ignarum effe non oftendisrinueniftine precor cum be ne maleueaduerbiis i unctum etiam accufatiuo copularic -CaUDeifto dicemus alio tepore. Tu heri dixifti quod illud Quintiliani in epiftolaad Tryphonem non poteft aliter legi: q oram profune:quona uesad terram Iigantur,Si oftendero nbi quod et aliter legi potefhquid dices;' R,Si ualidaid mo ftraueris ratione: dodtum fgeniofumq;,Sin minus: te julfum dmperitumq: diiudicabo, Cal,Ego uolo tc docere unum: quod mquam fortafTe uidifti* Raph, Grati uiri of fjdo . gerisjeum egoquoq; teiam multa docuerim,Sed qd nam iliudeft:quod tam acuteexcogitaftiY Cal, Ego dico qd'potcfl legi oriam,Erat,n,oria genus nauigii apefantiquos: quod tu Jgnorabas:ut A, Gellius ait ,Sicnanq? intelligemus: Soluentibusoriam:ideftnauem:utouidius dixit Soluerat oe balio claflcm delittorepaflor, Raph, Nouicios& quidem foedilTmiosiftotuonauigiQ errores inuehisCal fur nrinon quod oria apud ueteres genus nauigii non fuerit i Sed quia Fabii tempore in ufu efle defient , Fabiusuero ipfe in epiftolapraefcrtim tam familiari uerbumiam cum re ipfaex .oletum nequaqua affedtaiFet, V t enim prifea uerba iterdum ^orationem pulcherrime comcndantdic ab epiftolari ftiloma ' Ximefunt aliena, CaLQuo modo fcis oriam m ufu non

:fuifletemporeQuintiliani: Raph, Ex lpfius Gellii

\uerbis hoc aperte colligitunqui.oriam apud prifcosgenusna

uigii fuiffe prifcoruhi paetarum teflimoniofolum oftendit Sed fuerit Fabii temporeoriain uftuApudquem unqorato> rum foluerenauem in lfta figmficationc inuenifttfQuod.nv Statii carmine niteris:mhil efl,Nam ex Fabii fententia fermo ntsaucforitasa poetis; Vrqui metri neceflitati alligantur: no eftpetenda, CaUn qua fignificationcdicis folucrenaue

noninueniri? Kaph, Nempeineaquam&tuaccipis &illud Papinianum continet carmemNeq^mftudioflimijiu uenesSoluerenauem apud Solutam oronern fcribentes idfi gmficat:quodiftefoniniat:Sed diffoluere;aein ligna tabulas & clauos ex quibus conflat refoluere;nec unq in alia apud ora toresinueniturfignificatione,Quamobrem ifla tua oria m qua fabricanda & oleum & operam & totam nodlem fruftra coni umpfifti;ut reconditi aliquid in medium adduxiffe u i/ dereris:cum iampridem foluta carieqj confedla ex ufu abie^ rit:longeeftabelegantia Fabii candoreq; aliena* Oram itaqs profune quo naues terrae alligantur in epiftola ad Tryphone: quod&fenfui & metaphorae qua utitur Fabius: maxime congruit;# a doehfTimo quoq; probatur: legendum elfene/ mini dubium efle debet; Cal.Ego non 'dixiquod r i ia de

bet legi :fed quod poteft* RaphJEgouerondo . ,m no

debere:fed ne legi quidem oriam pofie; perfpicoe maoftrauf Quare fi liber ad alia tranfeamusmfi fortaffe iris id oitende re:quod heri es pollicitus : Verbum illud precor cum bene ntaleue aducrbns iunctum accufatiuo quoq; copularijno mo do datiuo* Cal.Adhucnonpotunnucnire, Raph* Facilehocmihicreditur.Tota naqjnodein fabricanda oria fuiftioccupatus. Sed cum tu ad excufandum errorem inip fo ftatim initio comiffum redieris:non ab re eritjfi ego quoq; denudisartibusiterumaliquid fuerolocutus:quooes iteih gant:teeum quoq;locunr#puerfe expofuifle;# uulgatam mihienarrationem nondumspercipere potuifFe, Cal. Ego de tuaexpofitione nihil lcio*Nudas autem artesdixi po m pro libris in quibus omnia praecepta pertinentia ad ar/

te m oratoriam non traduntur, Raph, Si tua eftbaec

expofino;apud quem auctorem artespeiufmodi Iibrisufur pariinucmfti. Cal, Notum cR hocperfe;&ncn in/ digetteftimomoalicuius, Raph, Heriuelconuicns a me efflagitalias alium auctorem q Fabium:qui ora profu/ ne ufus efiet.N unc re nihil pudet negare id tcHimomo cuiuC q indigere:quod & rarum eft:& in alia feequentius accipitur fignificatione, Arsmq* proprie eft collectio praeceptorum ad aliquem finem uitae utilem tendennumtaefrequentifinneq dem inhacufurpaturfignificatione, Quarefi ira primum cxpofuifti:neq; ad dialecticam mathematicaiq; difciplinas: utomnesqutillipraelebioni interfuere teftantur;dixifti refe rendum;ne re pigear:cuius auctoritate mfus ita expofucris; confiteri, Cal.Egoex.me dixhquauisnon habeam alique

auborem, Raph, Tu quidem me habes auctorem; fed quia omnium esingratiffimum:perquem proficiasifate/- rinon uis,Cum enim eum locum enarrarem Seruii:gramma ttciaiidtomarcmfusartespro libellisbreuiter de aliqua arte confcrfptis accipienda' dixi,Sed cur nudaeaFabio dicuntur artes CabQ^uia omnia praecepta non complebuntur Rap. «Vel ex ifta colligi poteft expofitione falfa & inep ta:teira omprahcndnExpoftnfle.Ncqjcnim idcirco libelli de arte oratoria compofiti:artcsnud^ appellantur; quod in eis omnia quaecunq; ad artem fpedtannnon praecipiuntur.mV fi forfiran putas Ciceronis rhetoricos in quibusde fola inucn tionepraccptatraduntuninnumero nudarum artium eife colIocandos.Scd nudae artes ideo dicuntur:quod in eis nuda praecepta ci tra ull una fere orationis ornatum tradutur, Qua read aliatfiquid tu percipere potes:hocquoq;ex me difce;ac tuosdifcipulospnftinam dedocere cura expofittonem, Cal,Egonihilatedifco,TumuItaamedidicifti, Raph, Mfi multo antequam tu in hac celeberrima Academia & Fa/ bii inditu tiones & pulcherrima quaeq^latinx linguae opera p f eflus efie atq; enarra ffem :i d uerifimile cuiq uideri pofler. Cum ucroquae ^pfitece me exceptae fuerutexpcfiuocs; oico

ternione habere cqrauerisifi quid Fabii acuminum rcfle ex/ ponisid mihi acceptum totum eft referedum, Qu^: uerop/ uerfe & legis &exponis;tum lgenii rarditamtumfalfaci do* flrinaepfuafionuquam tibi Iduifti: proculdubio funt afcrtV beda.Sed his ommisuehm mihi totum illum Fabii fenfura aut plcgas;aut lftud Quintiliam opus mihi* accommodes, NamplerdqjnudaeiU^artes.Quidfeqtur^Reliqua.n.mihi nSoccurrunuTu plege fi placet. Cal.Ego lega.Sednon uo/ So ut uideas meum Iibrum.Nam pleruq; nudat illae artes ni/ .nuafubtilitatisaffedipne frangunt atqj concidunt qcqd c ita oronegenerofius, R.Quomo^Rclege fihbet. Nimia fubti jitatts:qd fubiicif^ Ca LN i m ia fu bti lita tjs a edioe . R„Le giftineafleeSonef Cal.Legi & fic expofui, R.Nuc te habeo Urretitfijutjnifi cum maximo dedecore tuo n5 poffis diffiteri cein hoc quoq; librario^ deprauationesfecutum fuific.Vep* adduci rio poteramiut credere te adeo rudemfefTe;ut ea igno resjquae pueris quoq; minime funt ignota, Cal.Egoite^fa/ teor quod ita legi.Vis tu fortafle dicerequod affecTio non e uocabulum latinu, R.Minimeuero.Seduel decem aureis numis depofi tis cont£do nullo modo af fedhone hor Sco ec legedum.Neq; enim aut fenfusaut larinae elegantiae io pa titunutaFfedhonelegarur.Vtcnim animi corponfue Cfec/ nonem eleganter dicimusnta fubtili ratis affcftioncm latina rumnemounq fcripfit.Quare non affectione fed affectatio ne doclifTimus quiiq; fcmp cenfuit cfle legenda. CaJ.Qua re queadmodu dicimus anicior nbhdiceren poiTumusafle cnonefubtilitaris, R.Aflicior tibi:proeoquodcfl:magnoti bi amore deuinciorlatine dici fentisdftud uerocftn5.Quiri ti!ianum:fed latina lingua corrumpere a tqrinqnare, Tuiltas ftulticias pueros multis precibus corrogate i doces^ TriuiaK uni profecto magiitrorum difcipulianicior tibi in eaiquam dixufignificatioenequaq latine dieinon ignorat. Tu q tepr* muni hoiem mundi (Te ladtas: pofteaq coepifti rhetoricam legereigramaticsesobiitus.Afliciorboneuirpafnuumeuer bum:quod quidem ita demum cum danuo copulatur; (i8C pro ablaauo ponatur & a feptinmcafu excipiaturJut cum ot*

dods pra?dicant,Academjam tibi maximo dedecore afficu Quag aut latineaffkfor tibi dicemunminime tamen fabti Iiratisaffedioneredelegeretur;Cum,nXubtiiitas affedio/ hem non habear: fubtilitatisaffcdio dici no pot, Nam affet/ tio ut plerifqjiri locis di in rhetoricis &in Thufculanis quae/ flionibus Cicero reflatu r:e corporis animiue aliqua de ca co/ mutatio.Quare no affcdione;qiiod tum a Fabii fenfu tum a latinitate e alicnum:fed affedatione quo uerbo & fenfus pfi citun&pabiusfrequdiiTimeutitunprocuJdubio Iegedum , uidetur, Cal,egon5 dixi:qdJfoIum affedioneeflet legedu, R,Tantaneesimpuckntia:ut id negare audeas; quod nupes confeflus^Perhibere quaefo teflimonium uerirati dodiflimi iuuenes tuqi in primis Magnifice redor, Cal, Ego dixi quod utroq; modolegi pot, R.Minime udo, Vna,n,dufaxat eue ritas,Neq; fieri pormtPabius urroqjfcripferir niodo: cupr^ fertim affedio longe ab affedatioriealiud fit:ld quod exeo /rumuerborumjundehaec^nominadeclinaturhignificatione facile pcipi potefl,Et afficere qdem quid fignicet: notius eft q u t hunc fi c declaradum, Affedare uero fignicationemmi/ hi ig r euideris:cu,p affectatione poniatredionem pofle pr ns, CahEgomelfusfcioq tu qdfitaffedare,Nam ut au flus Pompeius, Affedare eflalum inclinatum habe/

re, R Jftam no credo Sex, Pompeiiee defcriptione:ut quae huius uerbi uim plene non £xponat,Eft,h,proprie affedare aIiquideonari:q uod efficere non poiTis repugnante natura; Quod fere turpe eft:utalibi Fabius,Nihil odiofius affeda/ tione, Cal,HodielegiFeflumPonipeium:qui ficexponit ut dixi, R; Afferatur Sex, Pompeius, Nihil tuae memoriae credo, CaI,Sratim tibi oftedam tenefcire qd dicas, Da mu hi Feflum Pompeium, Affedare eft animum fdinatumha/ bere,Sic dicit Feftus Pompeius:quod tu negabas,Nonne egp femp dixhquod runefcislitteras,Nucesc5clufus, R.Quid . tumui tuaris bone uir^Nihilequodtoicia efferaris, Etfi,n^

$ i

Pompdlfmtmjia plenepcipinohjpof :qd'eitf$ opus a quoda' tofialfo italuft muralatum;:#ntrlliusfere uerbi Expofitio m regrahabeatUTiiftamt^mcndercjripciouem quahuis macam mihi fuffragarntibiqvfefragarxtofl-endo^NamOaffeclare ex* Pompeu fententia eft animum inclinatum habere; Affeda/ Cio certe erit animi ad aliquam rem inclinatio: quae ligmfica tioquidema Fabii fenfu minime ahenauidetunSed Laureti; rius Vallaatrarisnoftrxyarromelta Exponite Guiusfcripta quidem fi dillgentiushac node per/ legerisifacile i fla perfuafione depofita Verse fententia* aece^ de«;teqr pro affeclatiqne nimium imperite affectione legifle fi quid eft mte ingenii; ammaduertes* Cal, Ego bene fCio quod dicat Vallenfis. Raph. Si paulo

^ccuratius iterumeaput illudperlegerisjin quo de affectu S£ affectione difTermaperte m maximo te efTe errore cognofces Sed de hoc fatisfuperqf, Nunc tertium mihi repraehenfuhi fijjplacet difcutiamus . Heri nanq; nec quo mo, * ^erismec quopadoillud Fabii expofueris* Quare pra?* " "it

.optima;qu^fiquisgrauabiturnohratiQnidefii d mini : explicare noluiftu CaILScisquare*C iO

quod tu non intelIigisiftunvIocum:& ideo 'no* dor, m* RaphL Maximam prsete fers in quicum multa iam Ex me didicen?:hoc fame re:cumprxfertimtoradEntfcholaRicuuuenes:qiu * m conditam cupiunt audireexpofitionem, CaL Si ifli noh efTentmunq dicerem illud quod accepi a domino Ommbo» no preceprore meo* Nam jllef entiebat :quod lfte locus fic erat legendus. Quae fiqu isgrauabitur non ratio fibi defue/ ritfedhomo, R, An Of bonus Vir elegatiffmiusicuius ego quoq? fui difcipulusnftius cor rupti5is, meti rernaq; fi di cere corredioistfuerit au dor facile ex ipf o fefu :q nullus nifi ineptifTimus ecpotatelligif , Cal Jmo e optfus fenfus,Signi ficat emm quod ;pfe eft traditurus optima pneceptaine

ratio fibi deeffe poffit:fifcatfi legens Nieolettis adduceret acura argumftatquae licet ab auditoribus non rteiligerentur tamen non deeflent ron; Nicoleti* R'Qu^uerboru lfta fut pPrtetafCum fimilirudinesad iferendara rebus lucem fok/ antadhiberinflo fimih ita hunc fenfum obfcuraftuut nemo qd dicere ueJispcipere poflitdn caufa uero e quod n cotetus leger defuerir numero fingulari: ut hacdfrnus ab oibusfere corrupte letfhim fuiKaliasqucq;& qdem foediores adiecifii deprauationes.Non folum>nvfibi pronome quod & fenfui re pugnati nullis in exeniplaribusiucnitur:afcnbendum pu/ ras;fed duos quoq; dandi cafus in redos temerarie nimium! cum nufq ficfcriptum iueniatunaufusescomutare: ut lega/ tur.Quac fiquisgrauabitur no ro fibi dcfuermfed homo. Ac oerborum quidem iRe contextus non eft icongruus; fcd ifli> tifmodi fenlusfic ea Fabiielegantiaalienus:ut neuiro qdem nd mediocriter dodlo uideatur efTe dignus,Qu i nanq; Fabi m dicerer ronem fibi non defufuramjcum roipfa fibi nunq deefie poffit:fiue optima praecipiantur fiue peffimatalicqui ronis amitteret appellationem , Quare tardiffime Calfurni nor C * Atilianum modo corrumpis $uerum Omni bonum qu - ,■ ocentiuumhoiemaetatenoftrafacundifTimumjcui tantum aferibis flagitium:maximo dedecore afficis , Q_ uo naq; paclo uir & fgeniofus & eruditus e qua tuor Vnius fenfus eierbisrriafmutare fibi permififTet^Klud naqmon corrigere fedprorfus corrumpere auctores foret, Caf, Ego fcio qcf fic legebatur dixhquia ficiuenio in meis feriptis: quae fub eo collegi R , Tu qdem fortaiTe niulra profitente omni bono excepi ftaSedcum non perciperesquae dicerenturdta omnia eonfudiftnutnonQmniboni enarra nones:fed inepta? Calfur niiconfufionesfintappelLinde.NeqrificiaseotOninibonum quoqrutaliKhacdenus: defuerit unitatis numero IegiiTe* Ego naq; pnmus uenffima ronc dudtos hunc locum emeda/ liuSed id pronomen aliudue tale extrinfccus fubaudiedum pntaffe,Quod fi tu quoq; fic legi Oesitor praeftantium uiro^ aucfontate.faoleopinioneni tuam protegere pomi fles, Nuc tibi hoc patrocinium taatatementateademifti,Q_uam cb

i^mne tcpudtat iftamftufcam deponere peifiiaffonem me$ qr approbare emendationem rani facilem praefemm:ut uni/ os dunraxat litterae afcnptione perficiacuntam fcnfu scando ri perfpicuitatiq; conumientem:ucdodilTimusquifq;fcholj2i fheus luuenis mihi cer catini gratias egerinqd fibi antea igno? rum:perfpicuum llluftremq; reddi denm hunc locum* Cal.Ego non fic mtelligo, Raph, Hoc tibi fadk af/

fentior.Difforto nanq; es 8t ingenio 8£ iudicio*Crasalia fi uc/ neris difcutientunPoftndie cum Laurentium Vallam qm/ bufdamoftenderem eadem: quae pridie ego deaffedtatione reculeramjprxcipicntem;ecce Calfurmus aduemansclamarc coepi r,Nuric omnes cognofcent te nefci re litteras , Ecce mec« porraui Laurentium Valknfemtqui confirmat meam opini/ onem idt afaSione legendum efie dicinquemadmodum ego quoqj dicebant* Raph, Ifk doctiffimi iuuenes aper te infanit furoreq? impeditus aut quae a Val la praecipiuntur non percipmaut ca quoq; corf umpmQijid clamas Calfurm CaLEgo portaui Vallenfcm dicentem ut ego, Raph* Ego qq; eiufde auctoritate nitor,Quare uide ne ut Fabii ita Lau/ reni quoq? fcnpta aut npcipiasaunnuerfe legas, Ego

melius quam tu mtelligo di lego. Ecce dicit quod af io. f £

quenti (Fime apud Quintilianum inuenitur hisuuf , 5

hoc fit affecto quo etiam Cicero i libris ad Hcrenium im tw Non tam affectanda fuperiorcs;fed tamen adhibenda nom hfiq.Apud eundem nunquam nifi me incuria fefellerit aut memoria fanatdegiaffemonentsfrequenterapudQnintili/ anum <3^ ceteros ut illud. NihilVdiofius affe<3ione*Quid nunc diccsfNon ego feni per dixiiquod nefeiibonas litteras? Rapha. Videome uobis doaiiFim is iuuenes uatesfal/ fusfan potius ucIApolHne ipfo ueriof ?Et .miramur fi ifleuht q; fere Fabii inftituriones corrupte legmcum Valiae eleganti aspueris quoqmon ignotasnec intel ligat : & 1 ta peruertat: ut Luce clarius fibi ipfc Valla rtoftrac aeratis Varro m eodem pire repugnantia dicere coarguatur?Qui enim fieri poteft ut Valla afferat affedionem apud.MTuIIium non inuenimefi affectionis ipfius defoiitionem a Ciceroneipfo &in rhetoris

e

hs&in Thufculanis quadlaonibus affignatam Paulo ftiperi^ us defcnpferitf Profedo fic caput ipfum inchoatv Affedutn mifguideor repenfle apud. Mar„ Tullium •; frequeritiflmie affeaionemscontraapud Quintlianum frequcnttffime af> fedumjraro affectione. Haec paucula certenih prorfus inge/ nio careresjtibi documento ee potuerunt : Vailam perfpi/ cuea meftaretneq; fic illiuscapiris finem:ut tu pemertifti ef fe legendum. Sed quae fubiiciiinturtnon ne te fhpitem efTe aJ pemilimeoftendunnqui puerilem adeo deprauationema librariis admilTampcruiderc non potueris^Sic.n. paulo poit Valla auvAffedionem modo Cicero fic definit , Affechocft animi 5^corpori^e^temporealiqua decaufamutanoiot Ikv tieia :c u p i d i tas. me tusimol eftia; morbus: debi 1 1 tas $cal ia q uae in ec d em genere r ep e r i u n t u r .Modo fi c V A ffedi 6 'dt . q u a* d a ex temporum&ut negotiose euentu aut adminiflratione aire 'hominum ftudio commutatio rerum ;ut nec tales quales an¬ te habitae funt:aut pieruqi haberi folcnr; habendae uideantur -Seritifne hebenffime Cal furni Vailam pugnatia dicere ; mfi aliteratqitu fomniasjcapitis illius fimslegatur, Cal, Tu 'fenip :orrumpishbros,£go fic lego ut m omnibus inueni^ 'turflL pruni. Raph, Non inficior multa ex iis quae imprmObfuere exemplaria i flo rnodq elle deprauata , Sed demus quod fafum efb in omnibus fic legi ut tu fom / >nias. Vel grandi rameh pignore depofitoaudader conteri/ derim affectationem infine capitis bis effe legendum tubi tu affecltionem legidiOApud eundem mfi me incuria fefellerit aut memoria fallat mlq legi affedatone: f reqnter apd Qjui tilianu &c^rerosmr ibi nihil odiofusaffedatpe.quodjicbr/ riger n efcis ifti ufmoi pu eri I es cl egaria^ ual labcorr u p toes :cjd f cafligadis Pabii:fflitutoibus:quo openihil e mcdofiustfaci/ csfProfedo fi&tibi&pueris tuis recte cSfulere pofTes aliud qd opis plegcresihucqiaudoretitifpQpocresvdumcis i opis ci us deprauatoes annotatbibus extrema ipona manu. Ad m i l Tefiquidem&^

ui ficqjexpofui utcadidiffimusfimul & facillimus- omnibus fi futurus. Cal>EgoetialcnpfiCQmdariainQ^uindlia/

j&iimV Raptu Heri furtum prodidifhicutil teprofiteme ©mmbonoea excepifTe colkgiiTeq;fuens profetfus. Quod fi aliquid tibi glonk comparare cupisiinMacaronea nodum cuiq expofita commentaria fcnbas. Sic enim aliorum labo/ res uigiliafq; t ibi uendicare non^uidebensad quod in heautq timorumenoTerennifcafrejfamaristquae naq; tumaGuer rino Veronenfi tum ab Omnibono Vincentino I illius comae di^ enarrationem;excogitataf:uere;confudifre ac ubi ipude mTimearcnpiiiTt!pdicans, CaLego nSpoffum ampliuslo/ qui dolore orisjquem patior., Raph, Laborafne ad/» huc ultio oris^ Cal, Maximo certe, Raph, Nuh q eomuhi credediberaberis.Seniper enim maledicus ens. Se per uirrofe loquerismec unq artis oratoriae finem: fiue illud fitperfuadere;fLuequod;uerxuseft:henedJcere:aflequens^ Cal,T u fem p n ugis abuti das.Egd nefcip dicererof u erbaifed facio ludiccmiflum dodtorem, qui uidtat fi Vallenfis dicit ea quae ego dicebam.Ecceuobis relinquo hunc Q^ uimernio ne' Vallenfis,Me oportet ire domnm, R, pac oinocras

ad audiedam redeas fniam.Ac poftridiequidcmindifputa/ tionem reuerri noi uit:quod diceret fibi no efle hono mxu de litteris difceptare, Me uero elegatias Vailae manu tas

attuhiTeacceperatun qbus fic affectatione erat icriptum; ut ego dixeram efle legen.Sed quom me aliquid mali : quae eft hoisnatura:machjnaretur:quedam Vngarum iuuenem fcho laflicumfubornauitjquia me peteret :ut&: quadam ediffici lioribusad Atticum Ciceronis epiftola&quedamFabnlocu ficpuerfeqdemabipfolechimatqjexpofjtum:ut Fabius in foloecifmu coiiciat:enodare,Sic:nullud deaccetibuspceptu ut e a librariis deprauatum confudit. Praeterea nunq eadem flexa & acuta:quia eadem flexat acuta Vtiq; neutra eludit Vocem latinam.Egouerocum Vngaro me aperte temptanti tandepfuafiflemtmihiinuicefua^aliqd pecuia^ expone/ ret:iaq;aureusnumusdepofituseet;fcepi me qde Fabii loeu flati cxpofitu^iaclucedanusonfu^gradeflagmu ab ifto cal furnio ibi fuifle admiflu .Epiam at qd& cognitu eet pulchra Elogior idigeret expoe; i phoifc auditorio publice enarratu^

Locum lgtturFabfi cum exporere 'coepi ffem: Calfurmum* qjobambulantemLui erroris iudicem;mhtlduminfidiarura f ubefTe putansjconihtuiffemjecce quidam fceklliab illo Bcv ftiatrucuIenriilimoinimiirKid quodeuentufuit depraehen fum;mc ira coeperunt interpellaremur Paulum abfuermquia ftrifhs pugionibus fuerim cofc&us, Famulus certe iftius Bo ftiseac ponusquorudam uincennno^:quo^ i. ft pedagogutf BcrnardinuniViridem iuuenem faqe ftudiofumide atro* ci ini uria mihnJJara ccnquerentcnncitraullam loci difputa rienibus dedicati rationem ftri&o enfe pereuflit, Ex qua qui dem refacile umcuiq; patere potefbBcUiam iflura abomni ci uiliratchumamtareq; ac difciplina die alienum dignumque qui inaliquam delerrarum mfularumtne humanam focieta/ tem:ac ftudio^ praeferam amoenitates infeftetjprimo quoq; tempore deportetur*

L RAPAEL RHGiVS SiGlSMVNDO VNGARO SA jLVT?EM,

v

VacfuperiorcbyemcaCalfurnioqiiodam be ftia fuoomatas uel propofito aureo numo po q ftulafti:uftibiexponeretn:idcirco in hunc uf* q; diem diftuli cnarrada:quod Calfurniusifte cuius foediflimos errores i Academia diflemi natos rephendebam:cumatgumcnmftuitic£> ds fuasnon folum tutari ncn poffeciuerum in diesaucq? ma/ gismagiiqj rudis& imperitus deprathenderetur:aa arma co Fugit «ac flagitiofiffittios quofdam c fuis immifit:qui me pu> gionibus aggrederetur jftud uero mihi abctnm ciuilitate n ttiodoaftudushumanioribusuta uifum eft alienum : ut -iflhS ad naturam ferar um proxime accedere mericoq? beftiam co> goominari coeptum ab onmibussquibus id notum eftaudiica n mihi perfuadeam.Qipd enim magis ab homine Rudia py ferum humaniora promenti ab horrere cetifendum eillqul euj a quo modefte ciuiliterq; ac ex Academia mqre:grauitec ■iter profitendum erraiTe coarguarisjnon conuitns a ac

mille contumeliis: Vcj* enfibus pugionibufq; et itft iriKd xareq; ut quibus lpfeflagitiis totus fis perdirusjaliisir auditi riorum parietibus afcnbantur^ Quanquam autem uel hacc folaclariffmio omnibus pofruntdteargumetoaftum ab ot» m humanitate;fiue pro eruditione atq;dodrina:acdpiatun ftue pro eo amoreiquo homini homo conciliatunpror fus ee alienum : ex marrationetanicneiusquoq; loci Quintiliani! quem mihi lftius impulfu prppofuifti exponendum i facile

nem;

non pcipit:& errores quibus puerorum mentes implicat :ar> «nis quoq; tutari pulchrum putet* Id uero quo faciliusiii celligatur; locus ipfe Fabii:ut eft te^flerenteabiftoBeftia |e&us:prmiudefcnbaf:deindeutfuitexpofitus;referaf,Ve

bxiQacur,

Sic igifihprimo:aUde accentibus agit Fabiujrtfercln txi( plaribus e deicriptu. Prarerea nuq eade flexa &aciira;qa ea* defl^a&acpta uriqmeutradudet uoce iatina.Hoc Fabii p/ ceptS fic Beftia lfte & legit & expoftiit; Vt Fabius ipfe i maife ftariufolQecifmuniintjdifre,c6uincatur»Naut’omitta:quod jllius&copulae loco ex praepofitionere&iusfenfus perfpiciu fati cpnuenirenonafaduertmea cercequae nulla rone copula fi poffumKoneflendaputauit Jlla enim of fublara diftinch/ ©ne ficconfudit.Quiaeadem flexa et acuta utiqmeutradu/ det uoce latinammr in’unu fcnfu; conf udeda ee affirmant* cum bifi duo fint:&inepta ratio uidearur:& a foroecifmo Fa bius defendi non poffir.Cumm.uelit oflendere Fabius in ea dem uoce nunq acutam fimuj & flexam repenrimiinus apta uti ranoeuideretimcum nihil ad propofitum faciat :fi neqp flexa neq;acutauoxlatia no cludif ♦ Logeigifaliamaffignaf Fabiqs rone apte id qcf ppofuit dem5ftrante*Nuq.n,eadem nox flexa & acuta idcirco e incmquia eadem flexa ex acuta c 5 Ifanquod qdeuerbu idcirco Fabiusptermjfinq^d facile fub audi/ p5tvCirciIflexunaq?accetu ex acutp & graui conflare potitis tf ut (it exponedum>Neq$ inficior & quoq; pofle k/ gi m I ia ponaf.atq? e uerbu fubaudiaf :ut uelligaus eande flexa c : acuta ee,Si,h, flexa ex acuta grauiqi coflannimi^ifle #a erit acuta. Sed (i ex legafmiagispfpicuus titd-zf eeftiius.uf ■liel ligaf flexa ex acura quoqs cSftare.Caete^ fiueexfiue&le gpfuta e diftinguedu:utilldaduerbiu utiq;feqntis fefus fit limi.hoc mS.Vtiqjneutra eludet uoce latrna.Quodfi i unii cofjidaffefuia fol.cecifmo Eabius defedi n pot7Neutra,n, np luiqdcxgramaficaroeac Ioqndi‘cofuetudIeautgt5autabla tiupcopulaf idrraioioecifmi foeditate euntis illiseadem fle xa&acuraneqq conech por.Vr.mrde degaterq; drjNeutra ba^ uqcu cludir uoce latina:fic barbare diceref neutra cade flexa &acura eludet uocelatina.Ruflicacertenomabarbara haiufmoi oro eet.Hucaccechnqd illa pticula u tiq; p media ^5 au/ primii aurf.cd5 forpelocu fqrtiri cofueuir.qrene Fabi us Quintilianus alte^ lanae lfgua?(pecime;Ioqndi rpne ignp rafTe manifeftofq; in folcecisnos incidiflecoarguaturVita di/ ftmgpamus;utilla quidem , Quia eadem flexa exacuta; ra/

$fo rupcriorfspfserepti infdligatur, HoC uero , Vti^neufira eludet uoceni latinam saliud praeceptum elTe cdgnofratur* Sicenim &' fenfus perfpicut eruntmecFabiusruftice barbafc ■q; fcnpfifie coarguetui\Qliod qpidetii flagitum abeo depe! jibon poteftifir Ita legatu rmt lfte Beftia putauit efle confuri %dendum,Hinc uero manifeftetibi loquere poteft: quatis er> foribus auditorum fuorum mentes Befiia ifteimplicenqul I iisquaeadgramancam f pedant: quaeqj ne mediocriter qiu^ ^em docIisfuntignota:tam pueriliter turpiterq; labaf « Egd ferte uel grandi pignoredcpofito contenderim cetum &mx/ piius Fabu loca:cum fecundum nondum priefegerit librum aut peruerfeexpofitajaut corru^te:ut funt a librariis depra^ uara:fuifTekda,Qivodfi mihifingulosaureosnumosp iit|/ gulis deprauation75us:proponere animnm induceres : facite idreipfacomprobarem.Sediamad eius epiftolae enarratio/ nem tranfeamus: quam ut exponerem :iftius opera potilR? muni efflagitafhjperindeacfi egotanq alter Gorgias:deqtta, ruq; re propofita me refpofuR* efle profirerenae non mihifa ti s «ffmquse afferam' tutan.S&d -ut

tpfe percipere non potefkaliis quoq? incognitam i oit

Eam' uero ego fic exponam ut quaeobfcuriora uidet, . f

enodat urus;ac quae corrupte ucl tu uel ipf^defcrip cmeij daturus,

7 Ad Atticu igi tur ea feribitur epiftolafq paucis ante diebus Ronia profedus per litteras a Cicerone petierauut fibialiqd de rebus ui banispfcribcrct.Cui Cicero nondum quiccjacci/ difleiex quoipfe difcefliuquod admonitione dignum uidea xur.Quidtame de Tenediorum caufa decreuerit fenatus ter .tiorem farinae quotidie fealiqd feripturum: etia fi nihil no/ ui accident pollicetunCludens autem epiflolam cum Attico iocatur*Ac primus quideni eiusepiftolefeufus ita efl perfpi/ cuustut nihil expofitionis indigere uideatur, Epiftolam hSc fouicio efflagitarut codicilli tui;Eius uero period i cuius ini 'tium e,Nam res qde|«jpfa:claufuiam corrupte fcripfiffi:da binficq; in exeplaribbsfere iegitunfed nifi dabanut reptis Fit nodum pr«eceritum;Iegatur;nihil redi fenfus clicief, Quod

jfic accipiamu&qr ueiligamus de rebus leuibusnegl igeter iog Nam allucinan proprie e conniuetibds oculis aliqd eonteria

f>lari;quoduerbum tamc ad animum quoqjtranffertur. Ai* uc!natur*n.quifqsaliquid aliter atq? emaccipit.lllud qooqj medofe fcnpfjftiTeneido^ igitur libertas fecuri tenedia pu fa e.Sica&t in exemplaribus quoqjferelegitur, Sed Tenedio rum Iegedumefie notius e;q ut fit dubi tadum* Tenedii nan>* q; populi fuere tenedumlfulam habitates^Apudprifcosue^ ronoiecuris tnodo Tenedia ifiproutrbio fuit. Verumbonio quoq^Tencdius; jp eo q trucu Iero foret a f pedtu. Nam Tenes rex: a quo & infuu Tt nedosfuit appellata:cum antea Ieuco/ phrin uocaref :quod faJfo a nouerca fuit patri accufatus: Ie/ jze cauinut camitex fecurim 10 manu renenstpoft accufaroris

rumciuilitateinqt: quod rex Tenedius cum fecun ludtcans iniuriaqucqaffigetririibw quod rex

idf tr iiimtm adulterio dephefis fecuri caput amputare

iur^^od qdem ihfilio qupqiobfcruaiTe;df , Vnde in numif matum altero qdem latere fecurisan altero duae facies exeo * dem colIb|)deuntes uidebant, Aliar quoq; de fecun Tenedia afferunt rones.Sed pruna mihioiumuerifimillimauidetur Facete igitur Cicero fimul & erudite libertatem Tenediorfi fecuri Tenedia pafamfuiireaitihoee penitus fublaram :*ut qui fecuri tenedia fuiffent pcuflY.Nam Tenedii cum antea Ii berf effet fuifq; uiueret legibus:fenatus decrero ea ‘funt hbcr tate priuan:quis& Ciceronis & Calfidii & Bibuli & fauonii , patrocinio fuerint ufi.Significataut Cicero Atticu qucq;Te nedris affuiffe cu inqt. Oete magis ab Sipilo metio e honori fica fa(5a:cu te dict ret poftuiatoi Sexti Pafaejf ftitifTe.Sipilus qde ifte Vnus e legatis tenedio^ fui fle uf ,Pafa uero tenedio ruaccufaronCorruptear honorificat diceret: ut fere i exc' planbuslegif fcripfiffr:cu>t honorifice &dicerec Vmtatis

tiamcro FitlegcDdum^Rdiqua lllitjsepiftol* ita fbnt apma ut nulla indigeant enarratione:mfi forte dubitas quid fibi uc Iit Cicero Cum inquit, Lucretii poemata: Vtfoibis: ita funt multis luminibus ingenia multae tamcnartis# Achmcqu^ dem fenfui aliquiddeelFeuideTunllla nan$ comundio ta< men fuperion fenfui: ut Solet non aduerfafut, Quare nc? gandiaduerbium facile contenderim afcnbendum : quan#- uisexemplaria refragef rnt Jiocmolegaf', Lucretii poemata ita funt multis luminibus ingenii: h5 multe tn arris*V t Itellt

?;amus Lucmium ing^^

d q<f de Ennio Ouidius ainEnnius igenio maximus:arte ru dis, Lucretius nanq: naturale philofophia carminibus elt coy plexus Empedoclis ficuli imitatione^Nam & ipfe de eadem re apud Gr^coscarminibusfcripfmCuiusopusa Saluftioe Graeco inia tinam linguam interpretatum indignum putarc quod ab Attico legatur , Sic enim epiftolam eludit, Sedcu ue neris Virum teputabo.Si Saluftiiempedoclealegerishofem non putabo,Scite uerpac lepide Cicero uin^ Hominis dif? ferentiam fignificauitiHomonatiqj dicitur Quifquis huma naeft facie,VirautnonQmnis:fed dutaxat. Qui u: prae

ditusefl:appcIIarur;SiquiddercHquisdubitaueris o.tepi ftolpmc lods tibi recipioemnia enarratu^; Vale g cx

to calendas Iu lias, Mcccclxxxyiiii.

Laus Deo Finis* ,

Si quid forte litterarutft imutatione: trahfpofitione: inuer fioneiomilTione offenderisiludiofeledlonid no ulli neglige f iae:fed correftionis diFficuItati afcribasjqn nihil uerborurii pmcrmifium e ile deprehendis: rogat GuIielrntisTridi/ nenfr$ cognomento Anima mia:cuiusopera hoc opufculum Veneriis fuit deferiptum Principe Auguflino Barbadicode^ cimo Calendas lunias, Mcccclxxxx*

Depra uationu i hoc libello admifagteorredoes Nifercr.* ® infercrc infera charta.Epjftolc huic inicrere audeo Vlcbat p uolcbat. q uolcbat ejtjftimari.tn.ui.

Aut j> ait» Ac fentos eiTe ait A' dica jp dicatialiquid detuisrc busgcftis dicat indui.

iua p uta & i ulgerat p fulgurat SL fatyrusj» fatyris:& qusqi j>quoq;.!n.tt.

L)e crudi pro detrudi &lenimanta pro lenimenta SI fidriav jp fiduciam. vi.

Jcu tores pro audores ln.yii»

Att fricespro artifices dt ao&ori pro audori in.ix,

Didores pro doctiores in.x.

Conuicufqs proconuiciisfine illaq; copula in.xii,

Deiudicare pro dii udicarc m.xiu.

Satyri profatyrx m.xiiii.

Vt^> ubi i.xv.Scalput' ubittimauerfu.&numerusjinumeris Ferue P ferueatin.xvi.L edor mihi ferueat aure Aie r t depulfusprbdepulfiK&ficqdemubiitauidetur .■pro OVubi indetur m.xix.

‘Videtor pro uid-catur in.xx.

Errat pro terre m.xxui.

In .xxiiu Jiarc quaruor uerba ita funr lmpfTa nt integra noui* deantur.Ltdiombuspollueresatqiinfamares Ductu pro dudtusm.xxvi.Qgo furore doctus Dcficrit ,p dcftcratin.xxix.

. Ingratifliniuni pro ingrati fiimusin.xxx.

Qiiiq; pro quoq; & dodi iTimispro dodiiTuui : 6i deorauafa d deprauara in.xxxiii.

(Me locis prolocis.me in ulrima.UIius epiftolat I ocfsnje tibi : Rquxfc^uunrur.

k